ISSN:1792-2674
Μπουντρογιάννη Χριστοφία, εκπαιδευτικός
και ο δεκάχρονος μαθητής Ηλίας Μητρόπουλο
Όλα γύρω μας αλλάζουν! Η σχολική μονάδα, ως μικρογραφία της κοινωνίας, επηρεάζεται…Κι εμείς; Όλοι εμείς άραγε λαμβάνουμε χώρα μέσα σε αυτές τις αλλαγές;
Ως ενεργοί πολίτες καλούμαστε να παρεμβαίνουμε, αναλαμβάνοντας δράση, να παίρνουμε αποφάσεις προκειμένου να επιλύσουμε ένα πρόβλημα και γιατί όχι; Να προκαλέσουμε τις δικές μας αλλαγές! Έτσι τουλάχιστον αποφασίσαμε να πράξουμε στο δικό μας σχολείο, το 13 δημοτικό σχολείο Χανίων.
Πρόκειται για μια από τις κοινές προσπάθειες της διεύθυνσης και των εκπαιδευτικών του σχολείου εδώ και δύο χρόνια που υπηρετώ σε αυτό για αυτοοργάνωση της σχολικής μονάδας και κοινή δράση «με» τους μαθητές. Το σύνολο των μαθητών συμμετείχε σε ένα δημοκρατικό διάλογο τόσο μέσα στην τάξη όσο και σε επίπεδο οριζόντιας συνεργασίας των τριών υποσυστημάτων στο στρογγυλό τραπέζι διαλόγου, στο γραφείο διδασκόντων.
Στόχος της συμμετοχικής οργάνωσης της σχολικής ζωής είναι η σταδιακή ενδυνάμωση και αργότερα η απελευθέρωση, κριτικά σκεπτόμενων, εν δυνάμει ενηλίκων, που γνωρίζουν πως μόνο αν συμμετέχουν στην επίλυση του προβλήματός τους, αυτό τελικά θα επιλυθεί.
Τα προβλήματά μας δεν περιμένουμε να μας τα λύσουν οι άλλοι… Τα λύνουμε μαζί με τους άλλους!!! Αντίληψη-Στάση ζωής που καλλιεργείται- ενισχύεται μόνο από μια συνεργατική ηγεσία και τις δημοκρατικές διαδικασίες αυτής.
Αλλά, ας δούμε με ποιο «Πρόβλημα» βρέθηκαν αντιμέτωποι οι μαθητές, εκπαιδευτικοί και η διεύθυνση, αυτού του σχολείου: Ο λόγος για την ώρα του διαλείμματος ιδίως κατά τους θερινούς μήνες!
Την ώρα εκείνη συνήθιζε να υπάρχει ένταση στην αυλή του σχολείου! Πολλά από τα παιδιά δεν έβρισκαν χώρο για να παίξουν καθώς ήταν κατειλημμένος (συνήθως από τους μεγαλύτερους…). Ακόμη κι αν προλάβαιναν να καταλάβουν μια γωνιά, αργά ή γρήγορα τρέπονταν σε φυγή από τους «ισχυρότερους». Ίσες ευκαιρίες δεν υπήρχαν και οι διαπληκτισμοί ήταν μέρος της καθημερινότητάς τους, με ότι αυτό συνεπάγεται πολλές φορές…
Γενικά, όλοι οι κανόνες του σχολείου περί συμφωνίας για τη χρήση της μπάλας βόλευ, μπάσκετ, και το απαγορευμένο παιχνίδι του ποδοσφαίρου τη συγκεκριμένη στιγμή παραβιάζονταν! Το σημαντικότερο είναι όμως, πως ακόμα και οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί είχαν τόσο μπερδευτεί μεταξύ <<γραμμένων-συμφωνημένων στα πρακτικά» και «άγραφων-συνειδησιακών» κανόνων με αποτέλεσμα ο καθένας στην εφημερία να πράττει κατά βούληση δίχως να υπάρχει μία ενιαία για ενήλικες και ανηλίκους γραμμή. Η κατάσταση αυτή είχε επιπτώσεις και στην καθημερινότητα των ίδιων των εκπαιδευτικών αλλά και στην μεταξύ τους επικοινωνία και συνεργασία στο γραφείο…
Όπως είναι αναμενόμενο, κυρίαρχα συναισθήματα από την πλευρά των μαθητών, ήταν το άγχος και ο θυμός!
Άγχος πριν το διάλειμμα, για να προλάβουν μια γωνιά ή ένα από τα τέρματα της αυλής. Και αυτό γινόταν ολοφάνερο από την αναστάτωση που επικρατούσε μέσα στην τάξη λίγο πριν το χτύπημα του κουδουνιού, καθώς επίσης και από το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια του μαθήματος μυστικά όριζαν κάποιον υπεύθυνο για να πάει να αγοράσει το κολατσιό της ομάδας του από το κυλικείο, ώστε να μην χάνεται πολύτιμος χρόνος από όλους στην ουρά, όσο κάποιοι της ‘ομάδας-κλίκας’ θα τρέχουν στα γήπεδα του σχολείου για να καταλάβουν κάποιο χώρο για παιχνίδι και να υπερασπιστούν εννοείται «παντοιοτρόπως» τα δικαιώματά της…
Φυσικά μετά το διάλειμμα οι εκπαιδευτικοί εφημερεύοντες και μη είχαν να διαχειριστούν κάθε φορά στο γραφείο τα περιστατικά της αυλής, μα και το θυμό των μαθητών! Εννοείται και το δικό τους θυμό, καθώς ο καθένας υπερασπίζονταν τους δικούς του μαθητές κι έκρυβε το γεγονός ότι κι εκείνος παραβίαζε τα συμφωνημένα κατά την εφημερία…
Αυτά και πολλά άλλα, φανέρωσαν οι μαθητές στους εκπαιδευτικούς τους, όταν αυτοί αποφάσισαν να τους δώσουν <<φωνή>>. Προβλήματα μικρά ίσως για τους μεγάλους, μα τόσο σημαντικά για την καθημερινότητα των μικρών για την εκτόνωσή τους, που κρίθηκε αναγκαία η επίλυσή τους.
Διεύθυνση και σύλλογος διδασκόντων συμφώνησαν ο κάθε εκπαιδευτικός να συντονίσει ένα διάλογο μέσα στην τάξη του, ώστε οι μαθητές να συσκεφτούν και το κάθε τμήμα καταγράψει τις προτάσεις του σχετικά με τη λύση του προβλήματος. Έτσι κι έγινε!
Όμως λίγο παρακάτω, τους μαθητές τους περίμενε μια έκπληξη! Η διεύθυνση του σχολείου ζήτησε να ορίσει το κάθε τμήμα έναν εκπρόσωπο τμήματος ο οποίος θα παρουσιάσει και θα υπερασπιστεί τις προτάσεις της ομάδας του σε συνεδρίαση όλων εκπροσώπων των τμημάτων, με συντονιστή το διευθυντή του σχολείου.
Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, αξίζει να σημειωθεί πως ένας εκ των εκπροσώπων, ο Ηλίας από το Δ2 το τμήμα μου/μας βρέθηκε να παρουσιάζει ως πρόταση το δικό μας πλάνο διαχείρισης του αύλειου χώρου του σχολείου, ένα γενικό πλάνο που συμπεριλάμβανε τους μαθητές όλων των τάξεων του σχολείου. Πρόταση που άρεσε πολύ και ψηφίστηκε από την ολομέλεια των εκπροσώπων των τμημάτων, οι οποίοι έδωσαν «ψήφο εμπιστοσύνης» με ανάταση των χεριών στην πρόταση του Ηλία προσθέτοντας κάποιες λεπτομέρειες από τα δικά τους πλάνα.
Μέσα από τη διαδικασία αυτή συνδιαμορφώθηκε ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα διαχείρισης του αύλειου χώρου του σχολείου που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως πιλοτικό ετήσιο. Μα αυτό ήταν το λιγότερο που κερδήθηκε. Έτυχε να βρίσκομαι εκεί στη σύσκεψη των αντιπροσώπων …να ακούσω τα συναισθηματά τους όταν η διευθύντρια τους ρώτησε πώς έρχεστε σε αυτή τη συνάντηση; Να ακούσω τις ανησυχίες, τις αγωνίες, να συναισθανθώ την ευθύνη και να θαυμάσω τη στάση τους τη σοβαρότητα και την υπευθυνότητά τους…να αφουγκραστώ την ανακούφιση με τη λήξη της συνεδρίασης και τη θετική αύρα τους από την εμπειρία …
Γ.Δ2: Είμαι πολύ ευτυχισμένος που ήρθα σε αυτήν τη θέση όχι γιατί μας κεράσατε πορτοκαλάδα (γέλια) μα και γιατί ενώ στην αρχή δεν ήξερα τι θα κάνω μετά κράτησα σημειώσεις και είπα «θα πάω και ό,τι είναι να γίνει θα γίνει». Είδα ότι τα πήγαμε όλοι πολύ καλά!
Ε.Δ2: Περάσαμε όμορφα και χθες στην αίθουσα και σήμερα εδώ στη συζήτηση στο στρογγυλό τραπέζι! Ο κόπος μας ανταμείφθηκε.
Κ. ΣΤ1: Μου άρεσε πολύ ο ρόλος μου. Από την αρχή δεν σας κρύβω ότι ένιωσα μια ευθύνη για το τι θα μεταφέρω στην ομάδα μου, για το αν θα ανταποκριθώ στις απαιτήσεις τους. Όμως τώρα το ευχαριστήθηκα.
Δ.ΣΤ2: Ναι κι εγώ ένιωθα την ευθύνη , όμως και την ευχαρίστηση. Ήταν για μένα μια ευχάριστη εμπειρία. Πώς να το πω για μένα είχε νόημα.
Δ.ΣΤ2: Ένιωσα τελικά πολύ καλά. Δεν σας κρύβω πριν κατέβω σήμερα εδώ, στη ‘σύσκεψη’ είχα λίγο άγχος…νόμιζα ότι θα είναι όλοι οι δάσκαλοι του σχολείου και ντράπηκα…όμως έτσι που ήταν μόνο τρεις δάσκαλοι και η κ. διευθύντρια που ήμασταν μαζί ένιωσα πολύ καλά. Το ευχαριστήθηκα.
Τ.Ε2: Στην αρχή μπήκα εδώ με άγχος, όμως κατάλαβα ότι συζητώντας σε μια ομάδα που δεν γνωρίζεις δεν είναι πάντα κακό. Αντίθετα πολύ ενδιαφέρον.
Το πρόγραμμα αυτό με ψήφο εμπιστοσύνης των εκπροσώπων κλήθηκε να παρουσιαστεί από τον εισηγητή Ηλία σε στρογγυλό τραπέζι του συλλόγου διδασκόντων σε ειδική σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε για το συγκεκριμένο θέμα, προκειμένου να ακουστεί η φωνή των μαθητών!
Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν έμεινε ασυγκίνητος από την υπεύθυνη, λογική, σοβαρή και παράλληλα αφοπλιστικά αποτελεσματική πρόταση των παιδιών και ιδιαίτερα των εκπροσώπου των εκπροσώπων … Πρόταση η οποία ας σημειωθεί ξεβόλευε και δικές τους συνήθειες … Κανείς δεν μπόρεσε να αντισταθεί σε συνεργάτες που έχουν όραμα και ευθύνη …Με μια ματιά σε μια στιγμή …ο Ηλίας πήρε το χειροκρότημά μας. Η πρόταση υιοθετήθηκε και ο τελευταίος μήνας στη σχολική μονάδα κύλησε αβίαστα και όμορφα. Έφτασε η παραμονή των ενδεικτικών …κι όμως οι μαθητές ήξεραν σε ποια γωνιά της αυλής και με ποια μπάλα, αλλά και με ποιον εκπρόσωπο θα παραλάμβαναν τις μπάλες τους κι από ποιον εφημερεύοντα …Το σχολείο ησύχασε, τα επεισόδια έληξαν μα κυρίως έπαψαν οι φόβοι των παιδιών …
Κάνοντας λόγο για τη <<φωνή>> των μαθητών, η εισήγηση αυτή δεν θα είχε καμία αξία αν δεν ήταν μία κοινή εισήγηση συνεργατών, δασκάλας και μαθητή που εκπροσώπησε(αν) το σύνολο των μαθητών του σχολείου στη σύσκεψη του συλλόγου διδασκόντων. Να καλέσουμε κοντά μας τον Ηλία Μητρόπουλο, απόφοιτο της Δ τάξης του 13 Δ. Σχ Χανίων που θα μοιραστεί μαζί μας κάποιες σκέψεις και συναισθήματα από τη διαδικασία.
Ηλίας:
Όλα ξεκίνησαν από τα συνεχόμενα παράπονα που κάναμε οι συμμαθητές μου κι εγώ! Όταν μας ζήτησε η διευθύντρια να γράψουμε τις προτάσεις μας, ήταν πολύ εύκολο για μας! Ξέραμε πολύ καλά τι μας ενοχλούσε και το έπρεπε να αλλάξει!
Όλοι είχαν ευθύνη γι’ αυτό που γινόταν και γι’ αυτό έπρεπε όλοι μας να προσπαθήσουμε. Γι’ αυτό, οι προτάσεις μας, αφορούσαν τους μαθητές όλων των τάξεων του σχολείου και όχι μόνο εμάς…
³ Αρχικά σκεφτήκαμε να <<χωρίσουμε>> την αυλή του σχολείου σε περιοχές και να αποφασίσουμε σε ποιο σημείο βολεύει καλύτερα το κάθε άθλημα.
³ Μετά, για να είμαστε δίκαιοι, αποφασίσαμε ότι θα έπρεπε όλες οι τάξεις να μπορούν να ασχοληθούν με όλα τα αθλήματα!
³ Στο τέλος κάναμε μια πονηριά… Αποφασίσαμε να βάλουμε στο ίδιο γήπεδο τα τμήματα που ξέρουμε ότι συνεργάζονται καλά για να έχουν οι μεγάλες τάξεις πιο πολλές επιλογές…. Μιας και εχουν πολύ λίγες ώρες γυμναστική την εβδομάδα… Έτσι, σίγουρα δε θα μας δημιουργούσαν προβλήματα…
³ Τέλος σκεφτήκαμε πως θα ο μόνος τρόπος για να τα εφαρμόσουμε όλα αυτά, είναι να μπουν σε ένα πρόγραμμα που θα το τηρούν όλοι.
Η δασκάλα μας λοιπόν πήρε τις προτάσεις και σύμφωνα με αυτές έφτιαξε ένα πρόγραμμα και μας ρώτησε αν μας αρεσει! Ήταν ακριβώς αυτό που θέλαμε!
Ήθελα πάρα πολύ να βρεθεί μια λύση αλλά δεν πίστευα πως θα το ακολουθούσαν όλοι. Και αν το ακολουθούσαν θα ήταν για μερικές μέρες… Αφού και τις άλλες φορές το ίδιο γινόταν… Βέβαια, αυτή τη φορά θα είχαμε αυτό το πρόγραμμα σαν δικαιολογία για να να διεκδικούμε τα δικαιώματά μας! Όμως οι δάσκαλοι θα μας βοηθούσαν σ’ αυτό, αν κάποιοι δεν το τηρούσαν;
Όταν ζήτησε η διευθύντρια να ορισει η κάθε τάξη έναν εκπρόσωπο, ο οποίος θα παρουσίαζε τις προτάσεις της τάξης του στη διευθύντρια αλλά και σε όλους τους άλλους εκπροσώπους, σαν να κάναμε κανονική συνέλευση, αγχώθηκα λιγάκι…. Ειδικά όταν έμαθα ότι θα είμαι εγώ ο εκπρόσωπος! Όχι επειδή ντράπηκα, αλλά αγχώθηκα μήπως αυτά που θα προτείνω δεν αρέσουν στους υπόλοιπους….
Μετά, βέβαια, σκέφτηκα πως εγώ ένας εκπρόσωπος είμαι… Ότι πρότειναν οι συμμαθητές μου θα πω… Ακόμα κι αν κάτι δεν τους αρέσει θα τους πω ότι δεν μπορούμε να ξέρουμε τι ακριβώς θέλουν, σημασία έχει ότι τους σκεφτήκαμε…
Την ώρα που ήμασταν στο γραφείο, είχα αρκετή αγωνία! Είχα αγωνία όση ώρα μιλούσαν οι υπόλοιποι μήπως όταν έρθει η σειρά μου ξεχάσω κάτι από αυτά που πρέπει να πω…. Όμως όταν ήρθε η σειρά μου, όλα πήγαν μια χαρά!
Ένιωσα ανακούφιση που όλα πήγαν καλά και ικανοποίηση επειδή έκανα ότι μπορούσα για τους συμμαθητές μου και όχι μόνο… Τα είχα πάει πολύ καλά, αφού η πρόταση της τάξης μου άρεσε σε όλους τους εκπροσώπους και ένιωσα πολύ ωραία που εμπιστέφθηκαν το πρόγραμμά μας.
Την επόμενη μέρα η δασκάλα μου και η διευθυντρια του σχολείου με ρώτησαν αν θέλω να παρουσιάσω το πρόγραμμά μας στη συνέλευση των δασκάλων. Δε μου άρεσε και πολύ που θα ήταν μόνο δάσκαλοι… Πιο εύκολο ήταν όταν το παρουσίαζα στους εκπροσώπους… Τώρα θα ήμουν μόνος!!! Όμως αποφάσισα να το κάνω! Ήθελα να δω πώς θα είναι και αν θα τα καταφέρω… Και κάτι να ξεχνούσα, αυτή τη φορά είχα μαζί τις σημειώσεις μου!
Τελικά δεν ήταν και τόσο δύσκολο… Μαζευτήκαμε στο γραφείο, εγώ και όλοι οι δάσκαλοι μαζί με τη διευθύντρια… Τους είπα αναλυτικά πώς είχαμε στην τάξη και οτι όλοι οι εκπρόσωποι συμφώνησαν την προηγούμενη μέρα. Και αυτό ήταν!!!
Ήταν μια πολύ ωραία εμπειρία για μένα!!! Μακάρι και τα άλλα παιδιά να την έχουν μια μέρα…. Και η σημερινή εμπειρία είναι πολύ ωραία… Μόλις η δασκάλα μου, μου πρότεινε να έρθω εδώ σήμερα, είπα αμέσως: <<Ναι!>>. Αν και μου είπε να το σκεφτώ πρώτα… Όμως ήμουν σίγουρος ότι για να μου το λέει, αξίζει τον κόπο…