ISSN:1792-2674
Μυλωνάκη Παρασκευή
parmylon@yahoo.gr
Εκπαιδευτικός ΠΕ05
Σαρικάκη Γεωργία
ggsarik@sch.gr
Διευθύντρια ΠΕ70
Περίληψη
Η παρούσα εργασία ανέδειξε τις επιδράσεις της διαπολιτισμικής αλληλεπίδρασης με φυσικούς ομιλητές στην ενίσχυση του κινήτρου των μαθητών Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού για την εκμάθηση της γαλλικής γλώσσας. Η συνεργασία με τις φοιτήτριες ενέπνευσε τους εκπαιδευτικούς να υιοθετήσουν δημιουργικές και καινοτόμες προσεγγίσεις. Πραγματοποιήθηκαν ποικίλες δραστηριότητες (γλωσσικές, διαπολιτισμικές, πολιτισμικές, διαθεματικές, συνεργατικές) εντός και εκτός σχολείου, ενσωματώνοντας τις τέχνες και την τεχνολογία. Από την ομαδική αναστοχαστική συζήτηση των μαθητών Ε΄ και Στ΄ (Ν=38) αναδείχτηκε η σημασία της άμεσης επαφής με φυσικούς ομιλητές για την ενίσχυση γλωσσικών, διαπολιτισμικών και κοινωνικο-συναισθηματικών δεξιοτήτων, καθώς και την καλλιέργεια θετικών στάσεων προς την εκμάθηση γλωσσών και την αλληλεπίδραση με άλλους πολιτισμούς. Από την επιτυχία της δράσης, αναδείχθηκε η σημαντικότητα της συνεργασίας μεταξύ εκπαιδευτικών, της δημιουργικής εμπλοκής των τεχνών και της τεχνολογίας, και της δημιουργίας ενός μαθησιακού περιβάλλοντος που προάγει την ενεργή συμμετοχή και την αυτοπεποίθηση των μαθητών. Η διάχυση της δράσης στο σχολείο προώθησε αξίες αμοιβαίου σεβασμού της διαφορετικότητας, συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός συμπεριληπτικού περιβάλλοντος. Ήταν μια ευκαιρία για γλωσσική μάθηση, πολιτισμική κατανόηση και προσωπική ανάπτυξη, μια επένδυση για τους μαθητές – μελλοντικούς πολίτες που εναρμονίζεται με τη σύγχρονη τάση εκμάθησης ξένων γλωσσών, δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη διαπολιτισμικής επικοινωνιακής ικανότητας αντί μόνο επικοινωνιακής ικανότητας. Γενικά, θα είχε ενδιαφέρον η μελέτη των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων διεθνών προγραμμάτων πρακτικής άσκησης φοιτητών στην ακαδημαϊκή και επαγγελματική ανάπτυξη των μαθητών που τους φιλοξενούν, και στην αποτελεσματικότητα των μεθόδων διδασκαλίας για τη βελτίωση της μαθησιακής εμπειρίας και της διδακτικής πρακτικής των εκπαιδευτικών.
Λέξεις κλειδιά: διαπολιτισμική γλωσσική εκπαίδευση (intercultural language education), διαπολιτισμικές επικοινωνιακές δεξιότητες (intercultural communicative competence), διαπολιτισμική ικανότητα
CAPTURING DIMENSIONS OF THE EXPERIENCE FROM THE PARTICIPATION OF THE 19TH PRIMARY SCHOOL OF CHANIA IN THE INTERNSHIP PROGRAM OF STUDENTS FROM CLAUDE BERNARD UNIVERSITY – LYON 1
Mylonaki Paraskevi
parmylon@yahoo.gr
French teacher
Sarikaki Georgia
Teacher – Principal of 19th Elementary School
This study highlighted the effects of intercultural interaction with native speakers on enhancing the motivation of 5th and 6th-grade elementary students to learn French. The collaboration with the university students inspired teachers to adopt creative and innovative approaches. Various activities (linguistic, intercultural, cultural, interdisciplinary, and collaborative) were carried out inside and outside the school, incorporating arts and technology. A group reflective discussion with 5th and 6th-grade students (N=38) revealed the importance of direct contact with native speakers in enhancing linguistic, intercultural, and socio-emotional skills and cultivating positive attitudes towards language learning and interaction with other cultures. The success of the action highlighted the importance of teacher collaboration, the creative integration of arts and technology, and the creation of a learning environment that promotes active participation and student self-confidence. The dissemination of the action within the school promoted values of mutual respect for diversity, contributing to an inclusive environment. This internship was an opportunity for language learning, cultural understanding, and personal growth, an investment for the students – future citizens – that aligns with the modern trend in foreign language education, emphasizing the development of intercultural communicative competence rather than just communicative competence. It would be interesting to study the long-term effects of international student internship programs on the academic and professional development of the host students and on the effectiveness of teaching methods in improving the learning experience and teaching practice of educators.
Keywords: intercultural language education, intercultural communicative competence, intercultural competence
- Εισαγωγή
Σύμφωνα με τις σύγχρονες τάσεις στην εκπαίδευση, η διαπολιτισμική εκπαίδευση διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην προετοιμασία των μαθητών για να ανταποκρίνονται στις μεταβαλλόμενες κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες. Συμβάλλει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας, συνεργασίας και σεβασμού προς τη διαφορετικότητα, προωθώντας την κατανόηση και αποδοχή άλλων πολιτισμών. Οι μαθητές μαθαίνουν να αναλύουν κριτικά πληροφορίες, να αμφισβητούν προκαταλήψεις και να κατανοούν τις προοπτικές των άλλων, συμβάλλοντας στην καταπολέμηση των διακρίσεων και την προώθηση της ισότητας (Μπαλτατζής & Νταβέλος, 2009).
Η διαπολιτισμική εκπαίδευση στα δημοτικά σχολεία προωθεί τη γλωσσική επίγνωση, τον διαπολιτισμικό διάλογο και ενισχύει τη διαπολιτισμική ικανότητα (Santos, Arau´jo e Sa´ & Simões, 2017). Συνδέεται στενά με την εκμάθηση ξένων γλωσσών και τη βελτίωση των γλωσσικών δεξιοτήτων, καθώς περιλαμβάνει την κατανόηση του πολιτισμικού πλαισίου της γλώσσας στόχου, εκθέτοντας τους μαθητές σε διαφορετικές πολιτισμικές πρακτικές, αντιλήψεις και αξίες (Byram & Morgan, 1994).
Η συνεργασία του 19ου Δημοτικού Σχολείου Χανίων με το Πανεπιστήμιο Claude Bernard – Lyon 1 τον Απρίλιο του 2024 ήταν μια σημαντική ευκαιρία γλωσσικού και διαπολιτισμικού εμπλουτισμού. Η παρουσία δύο μεταπτυχιακών φοιτητριών από τη Γαλλία στόχευε στην προώθηση της γλωσσομάθειας και διαπολιτισμικής ικανότητας. Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους, οι φοιτήτριες συμμετείχαν στα μαθήματα Γαλλικών και Αγγλικών, προσφέροντας μοναδικές γνώσεις και εμπειρίες.
2. Κυρίως μέρος
Για το σχεδιασμό των δραστηριοτήτων, ακολουθήθηκαν βασικές αρχές ανάπτυξης της διαπολιτισμικής ικανότητας (Barrett et al., 2014, σσ. 32-34):
1. Άμεση εμπειρία μέσω βιωματικών δραστηριοτήτων και αλληλεπιδράσεων με τις Γαλλίδες φοιτήτριες.
2. Σύγκριση ελληνικών και γαλλικών πολιτισμικών πρακτικών για την ανάπτυξη κριτικής σκέψης.
3. Ανάλυση ομοιοτήτων και διαφορών μεταξύ των δύο γλωσσών και πολιτισμών.
4. Προβληματισμός μέσω αναστοχασμού και ανάπτυξης προσωπικών απόψεων.
5. Εφαρμογή της διαπολιτισμικής ικανότητας στην πράξη.
Μέθοδοι
Οι μέθοδοι διδασκαλίας βασίστηκαν στη βιωματική μάθηση και την ενεργή συμμετοχή των μαθητών, υιοθετώντας μια ολιστική προσέγγιση που ενισχύει τόσο τις γνωστικές όσο και τις συναισθηματικές διαστάσεις της μάθησης. Η συνεργασία σε ομάδες προώθησε τη συλλογική μάθηση και τον σεβασμό για διαφορετικές απόψεις. Οι μέθοδοι προσαρμόστηκαν στην τυπική και μη τυπική εκπαίδευση, περιλαμβάνοντας δραστηριότητες εκτός σχολείου.
Σκοπός – στόχοι
Ο σκοπός της εκπαιδευτικής δράσης ήταν η γλωσσική ανάπτυξη των μαθητών μέσω διαπολιτισμικού διαλόγου με φυσικούς ομιλητές της γαλλικής γλώσσας. Οι επιμέρους στόχοι περιλάμβαναν:
• Ενίσχυση της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης.
• Βελτίωση γλωσσικών και κοινωνικών δεξιοτήτων.
• Προώθηση ενεργητικής και βιωματικής μάθησης.
• Υιοθέτηση συμμετοχικών προσεγγίσεων από τους εκπαιδευτικούς.
• Διάχυση της δράσης σε όλο το σχολείο.
• Ενίσχυση της συλλογικότητας της σχολικής κοινότητας.
Υλοποίηση
Κατά τη διάρκεια της παραμονής των Γαλλίδων φοιτητριών, υλοποιήθηκε πληθώρα διαπολιτισμικών, διαθεματικών, πολιτισμικών, γλωσσικών, συνεργατικών και συλλογικών δράσεων, και αξιοποίηση τεχνολογικών εργαλείων (π.χ. Kahoot, Action bound, ChatGPT, Google Translator, MuseScore 4).
Μέσω της διαπολιτισμικής προσέγγισης, οι μαθητές εξερεύνησαν το έθιμο της Πρωταπριλιάς στη Γαλλία και στην Ελλάδα, ανακαλύπτοντας μύθους και την προέλευσή τους. Κατασκεύασαν πρωταπριλιάτικα ψάρια ψάρια (poissons d’ avril), τα οποία αξιοποιήθηκαν ως παιχνίδι γνωριμίας (activité brise-glace).
Παρασκεύασαν κρέπες στην τάξη. Παράλληλα έμαθαν γαλλικές φράσεις σχετικές με τη μαγειρική, προωθώντας τη γαλλική γλώσσα σε ένα πρακτικό πλαίσιο, ενισχύοντας παράλληλα τον διαπολιτισμικό διάλογο.
Με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης (ChatGPT), έγινε δημιουργία του ποιήματος «Το μαγικό ταξίδι» (βλ. Πίνακα 1) που περιείχε δάνεια από την ελληνική γλώσσα στη γαλλική. Αυτό συνέβαλε στην κατανόηση των φωνολογικών και συντακτικών ομοιοτήτων και διαφορών μεταξύ των δύο γλωσσών και στην ανάδειξη της δυναμικής εξέλιξης των γλωσσών μέσω πολιτισμικών ανταλλαγών. Η μουσική χρησιμοποιήθηκε για την ενίσχυση της μνήμης και τη διεύρυνση του λεξιλογίου των μαθητών με ευχάριστο τρόπο μέσω επαναλήψεων. Για να ταιριάζει το ποιητικό μέτρο με το μουσικό και να ενισχύεται η μελωδικότητα και ο τονισμός του κειμένου, χρησιμοποιήθηκαν το Google Translator και η βοήθεια μιας μαθήτριας με προχωρημένο επίπεδο στα γαλλικά.
Πίνακας 1. Διγλωσσική παρουσίαση του ποιήματος «Το μαγικό ταξίδι»
| Le voyage magique | Το μαγικό ταξίδι |
| Dans un monde sympathique et | Σε έναν κόσμο φιλικό και ρυθμικό, |
| rythmiqué, | |
| Où chaque jour est une odyssée | Εκεί που κάθε μέρα είναι μία φανταστική |
| fantastique, | οδύσσεια, |
| Les histoires dansent dans une mélodie | Οι ιστορίες χορεύουν σε μια μελωδία, |
| Fans un univers magique, | Σε ένα μαγικό σύμπαν γεμάτο ζωή. |
| plein de vie. | |
| Partons ensemble dans ce voyage | Ας πάμε μαζί σε αυτό το μαγικό ταξίδι, |
| magique, | |
| Où les rêves prennent vie, illuminés ! | εκεί που τα όνειρα ζωντανεύουν φωτισμένα! |
| (Refrain) | (επωδός) |
Για τη μουσική διδασκαλία, χρησιμοποιήθηκε επινοημένη γραφική παρτιτούρα (Σχήμα 1).
Σχήμα 1. Γραφική επινοημένη παρτιτούρα
Από την παρουσίαση της σύμπραξης του Έλληνα τραγουδιστή Αντώνη Καλογιάννη και του Γάλλου τραγουδοποιού Georges Moustaki, αναδείχθηκε η δύναμη της μουσικής και της τέχνης να ενώνουν ανθρώπους από διαφορετικούς πολιτισμούς και να δημιουργούν έναν κοινό χώρο διαλόγου και ανταλλαγής ιδεών, όπου οι διαφορετικοί πολιτισμοί συναντώνται και εμπλουτίζονται αμοιβαία.
Μέσω διαθεματικών προσεγγίσεων και με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι 2024, μέσα από βίντεο, αφίσες, και διαδραστικά κουίζ με χρήση του εκπαιδευτικού εργαλείου Kahoot, έμαθαν για την ιστορία των ολυμπιακών αγώνων από την αρχαιότητα έως σήμερα, τον Ολυμπιακό Ύμνο και παρουσίασαν τις ολυμπιακές αξίες στη γαλλική γλώσσα με πινακίδες που είχαν ζωγραφίσει.
Στην εκδήλωση αποχαιρετισμού, οι μαθητές χόρεψαν κρητικούς χορούς και συρτάκι στη γαλλική εκδοχή του τραγουδιού «Ζορμπάς», δίνοντας την ευκαιρία συγκρίσεων με την πρωτότυπη εκδοχή στα ελληνικά. Επίσης, δημιούργησαν μία χορογραφία flashmob στο τραγούδι του Γάλλου ράπερ Soprano, μεταφέροντας το μήνυμα “Τoujours se relever, toujours recommencer, interdit d’abandonner” (Πάντα να σηκώνεσαι, πάντα να ξαναρχίζεις, απαγορεύεται να εγκαταλείπεις!). Την παρουσίασαν με ενθουσιασμό και ενέργεια, μαζί με τις δύο φοιτήτριες, υπενθυμίζοντας σε όλους ότι η πραγματική νίκη είναι η αδιάκοπη προσπάθεια και η επιμονή.
Η προσπάθεια δημιουργίας γέφυρας γνώσεων και συνεργασίας ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς ενέπνευσε την υιοθέτηση δημιουργικών και συμμετοχικών προσεγγίσεων. Για παράδειγμα η εκπαιδευτικός Αγγλικών, δίδαξε στα γαλλικά το τραγούδι που τραγούδησαν τα παιδιά “Les p’tits mots” («Τα μικρά λόγια»). Λειτούργησε ως πρότυπο μίμησης (Bandura, 1977) και ανέδειξε στην πράξη τα οφέλη της πολυγλωσσίας, Παράλληλα, η εκπαιδευτικός Μουσικής δίδαξε ένα τραγούδι στα ελληνικά και ο εκπαιδευτικός Εικαστικών συνέβαλε στη δημιουργία πανό υποδοχής των φοιτητριών και πινακίδων με τις ολυμπιακές αξίες. Τρεις εκπαιδευτικοί φιλοξένησαν τις φοιτήτριες εκτός σχολείου, ενώ ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων εξασφάλισε δώρα για τις φιλοξενούμενες. Εξωτερικοί συνεργάτες πρόσφεραν παραδοσιακές στολές για τα παιδιά που χόρεψαν. Η διάχυση της δράσης σε όλο το σχολείο στη γιορτή αποχαιρετισμού παρουσία της υπεύθυνης Γαλλίδας Καθηγήτριας, ανέδειξε την αξία της συλλογικότητας, προωθώντας τη συνεργασία και τη συμμετοχή σε ολόκληρη τη σχολική κοινότητα.
2.1. Μέθοδος της έρευνας
Η διαπολιτισμική ικανότητα είναι μια δια βίου διαδικασία και ως εκ τούτου η εκτίμηση ενδείκνυται να εστιάζει στην πρόοδο και όχι σε ένα τελικό αποτέλεσμα (Barrett et al., 2014). Για τον λόγο αυτό, η εκτίμηση της διαπολιτισμικής εκπαιδευτικής δράσης επικεντρώθηκε στην ποιότητα της εμπειρίας των μαθητών μέσω στοχαστικοκριτικού ομαδικού αναστοχασμού, παρά στην ποσοτική μέτρηση συγκεκριμένων αποτελεσμάτων. Συμμετείχαν 38 μαθητές (17 αγόρια και 21 κορίτσια) των Ε΄ και Στ΄ τάξεων από τους 49 συνολικά μαθητές (23 αγόρια και 26 κορίτσια).
Σχήμα 2. Η πρακτική του αναστοχασμoύ (Jasper, 2013 στο Țibu & Crăciunescu. 2022)
Σύμφωνα με την Jasper (2013) (βλ. Σχήμα 2), οι εμπειρίες συμβάλλουν στην καθοδήγηση μελλοντικών ενεργειών, οδηγώντας σε συνεχή ανάπτυξη και βελτίωση μέσα από μία διαδικασία τριών σταδίων: Δράση – Εμπειρία – Αναστοχασμός. Για τις ανάγκες της παρούσας εργασίας, οι μαθητές κλήθηκαν να αναφέρουν τους λόγους για τους οποίους θυμούνται με ενδιαφέρον την επίσκεψη των φοιτητριών στην τάξη και στο σχολείο, τους λόγους για τους οποίους αυτή η εμπειρία τους ήταν ευχάριστη ή δυσάρεστη, τι τους άρεσε περισσότερο και αν ενισχύθηκε το ενδιαφέρον τους για «Δράση», δηλαδή για να μάθουν καλύτερα τη γαλλική γλώσσα.
2.2. Αποτελέσματα της έρευνας
Η διαπολιτισμική αλληλεπίδραση και συνεργασία με τις Γαλλίδες φοιτήτριες, μέσω καινοτόμων εκπαιδευτικών προσεγγίσεων και ομαδικής στοχαστικοκριτικής συζήτησης, παρείχε πολύτιμες πληροφορίες για τα στοιχεία που οι μαθητές βρήκαν ενδιαφέροντα και ωφέλιμα για τους ίδιους και το σχολείο, προσφέροντας παράλληλα συμπεράσματα για τους εκπαιδευτικούς ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες των μαθητών τους.
Γλωσσική ανάπτυξη
Οι δραστηριότητες που ενσωματώθηκαν στο Πρόγραμμα Σπουδών για την εκμάθηση ξένων γλωσσών βελτίωσαν τη γλωσσική ικανότητα των μαθητών. Η χρήση διαδραστικών μεθόδων, όπως παιχνίδια και πολιτιστικές παρουσιάσεις, αύξησε την αυτοπεποίθησή τους στη χρήση της γαλλικής και αγγλικής γλώσσας. Αυτό επιβεβαιώνει την άποψη των Krahnke και Krashen (1983) ότι η εκμάθηση της γλώσσας πραγματοποιείται καλύτερα όταν χρησιμοποιείται για το σκοπό για τον οποίο σχεδιάστηκε: την επικοινωνία. Οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να χρησιμοποιούν τις γλώσσες στην πράξη και σε ποικίλα επικοινωνιακά πλαίσια, ενισχύοντας έτσι την αποτελεσματικότητα της μάθησης.
Οι μαθητές εντυπωσιάστηκαν από την ευγένεια και την προθυμία υποστήριξης των Γαλλίδων φοιτητριών, οι οποίες τους βοήθησαν να βελτιώσουν την προφορά, τον γραπτό λόγο και να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους. Οι κοινές δραστηριότητες, όπως η παρασκευή κρέπας, ο χορός και η ξενάγηση στα Χανιά, βοήθησαν τους μαθητές να εκφράζονται με πολλαπλούς τρόπους, κατανοώντας παράλληλα τη σημασία του κοινωνικο-πολιτισμικού πλαισίου στη γλωσσική επικοινωνία. Παράλληλα, η εμπειρία αυτή ενίσχυσε το ενδιαφέρον τους για την εκμάθηση της γαλλικής γλώσσας και του γαλλικού πολιτισμού, με κάποιους μαθητές να εκδηλώνουν την επιθυμία να επισκεφτούν τη Γαλλία.
Η προσέγγιση της διγλωσσικής παρουσίασης δραστηριοτήτων με την ενσωμάτωση πολιτισμικά σχετικών θεμάτων, ενθάρρυνε την ανάπτυξη τόσο της ξένης όσο και της μητρικής γλώσσας. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, η εκμάθηση ξένων γλωσσών έχει θετική επίδραση στις δεξιότητες και τη χρήση της μητρικής γλώσσας (Kecskes & Papp, 2000), καθώς οι γνωστικές διαδικασίες που ενεργοποιούνται παράλληλα με τη μητρική (van Hell & Dijkstra, 2002) βελτιώνουν τη συνολική γλωσσική ικανότητα των μαθητών.
Διαπολιτισμική ικανότητα
Οι δραστηριότητες που προάγουν τη διαπολιτισμική κατανόηση επηρέασαν θετικά την αντίληψη των μαθητών για άλλους πολιτισμούς. Μέσω της εικονικής περιήγησης στη Lyon και της παρουσίασης κειμένων για τους Ολυμπιακούς αγώνες, οι μαθητές απέκτησαν βαθύτερη κατανόηση της γαλλικής γλώσσας και πολιτισμού, ενισχύοντας παράλληλα τη χρήση της μητρικής τους γλώσσας. Οι μαθητές ανέπτυξαν ανοιχτότητα σε νέες εμπειρίες και ανθρώπους με διαφορετικές κουλτούρες, πεποιθήσεις και τρόπους ζωής, γεγονός που συνέβαλε στην ανάπτυξη θετικών στάσεων και ανοιχτότητας σε νέες πολιτισμικές εμπειρίες.
Η ανάπτυξη θετικών στάσεων και ανοιχτότητας σε νέες πολιτισμικές εμπειρίες, αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο στο μοντέλο της Διαπολιτισμικής Επικοινωνιακής Επάρκειας του Byram (1997). Οι μαθητές έμαθαν για τη γαλλική κουλτούρα, γλώσσα και τρόπο ζωής και οι Γαλλίδες τανάπαλι. Αντιλήφθηκαν ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των πολιτισμών, μέσα σε πνεύμα αλληλοκατανόησης, αλληλοσεβασμού και αμοιβαιότητας. Ωστόσο, η διαπολιτισμική ικανότητα δεν περιορίζεται σε μια στατική γνώση ή δεξιότητα, αλλά αποτελεί μια δυναμική διαδικασία που προσαρμόζεται και εξελίσσεται καθώς οι άνθρωποι αλληλοεπιδρούν με άτομα από διαφορετικά πολιτισμικά υπόβαθρα (Barrett et al., 2014). Για τους λόγους αυτούς, ενδείκνυται να δημιουργούνται περισσότερες ευκαιρίες στους μαθητές να αναπτύσσουν τις γλωσσικές και διαπολιτισμικές τους δεξιότητες σε αυθεντικά επικοινωνιακά πλαίσια.
Θετικές στάσεις και συμπεριφορές
Οι στάσεις και οι συμπεριφορές των μαθητών για την εκμάθηση της γαλλικής γλώσσας επηρεάστηκαν θετικά από τις διαπολιτισμικές δραστηριότητες και τη χρήση ποικίλων διδακτικών προσεγγίσεων. Οι μαθητές εξέφρασαν ενθουσιασμό για τη μάθηση της γαλλικής γλώσσας και ενίσχυσαν τις γλωσσικές και κοινωνικές τους δεξιότητες. Η χρήση τεχνολογίας και καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας συνέβαλε στη δημιουργία θετικών συναισθημάτων και ενίσχυσε τη συμμετοχή τους στις δραστηριότητες. Η καθημερινή αλληλεπίδραση με τις Γαλλίδες φοιτήτριες συνέβαλε στη δημιουργία μιας ζεστής και υποστηρικτικής ατμόσφαιρας, ενώ η ομαδική συνεργασία και η θετική ενίσχυση από τις φοιτήτριες και τους εκπαιδευτικούς αύξησαν την αυτοπεποίθησή τους. Η δράση ενίσχυσε επίσης τη συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικών, γονέων και εξωτερικών συνεργατών που δάνεισαν παραδοσιακές στολές, προάγοντας μια κουλτούρα που δίνει έμφαση στη διαφορετικότητα και την αποδοχή. Η εμπειρία άφησε θετικές αναμνήσεις και δημιούργησε ένα θετικό σχολικό κλίμα, ενώ η συμμετοχή στον ομαδικό αναστοχασμό παρείχε πολύτιμη ανατροφοδότηση για τη βελτίωση των εκπαιδευτικών δράσεων.
Συμπεράσματα
Η εκπαιδευτική δράση στα πλαίσια πρακτικής άσκησης δύο Γαλλίδων φοιτητριών ήταν ενταγμένη στο Πρόγραμμα Σπουδών για την εκμάθηση ξένων γλωσσών. Οι μαθητές από τη διαπολιτισμική εμπειρία με φυσικούς ομιλητές ανέφεραν ότι οι στόχοι εκπληρώθηκαν σε μεγάλο βαθμό. Η αλληλεπίδραση σε ένα αυθεντικό περιβάλλον επικοινωνίας είχε θετικές επιπτώσεις στις γλωσσικές τους δεξιότητες, ενισχύοντας το κίνητρό τους για εκμάθηση της γαλλικής γλώσσας.
Ο σχεδιασμός βασίστηκε στη γλωσσική ανάπτυξη, τις αρχές της διαπολιτισμικής ικανότητας και της βιωματικής μάθησης (Barrett et al., 2014). Οι μαθητές, μέσω ποικιλίας δραστηριοτήτων (γλωσσικών, διαπολιτισμικών, πολιτισμικών) και τεχνολογικών μέσων, βίωσαν συναισθήματα ικανοποίησης και ένα θετικό αποτύπωμα στη μνήμη τους.
Οι διδακτικοί και μαθησιακοί χειρισμοί των εκπαιδευτικών που συνέβαλλαν θετικά στην επιτυχία της δράσης, ήταν:
α) Η αύξηση της εμπλοκής των μαθητών με την προσαρμογή της διδασκαλίας στις ανάγκες τους, κάνοντας τα μαθήματα διαδραστικά και ενδιαφέροντα,
β) Η εναλλαγή δραστηριοτήτων εντός και εκτός σχολείου (γλωσσικών, διαπολιτισμικών, πολιτισμικών, δημιουργικών, διαθεματικών, συμμετοχικών, μουσικών, μουσικοκινητικών κ.λπ.),
γ) Η υποστήριξη και η θετική ενίσχυση από τις φοιτήτριες και τους εκπαιδευτικούς που αναγνώριζαν και επιβράβευαν κάθε προσπάθεια και συνεισφορά των μαθητών, ενισχύοντας την αυτοπεποίθησή τους ώστε να συνεχίζουν να προσπαθούν,
δ) Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και η ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ μαθητών – φοιτητριών – εκπαιδευτικών που συνέβαλε στην ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των μελών της ομάδας
ε) Η ενσωμάτωση της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία που έκανε τη μάθηση πιο διασκεδαστική και ελκυστική
στ) Η διαπολιτισμική ετοιμότητα των εκπαιδευτικών (Παπαχρήστος, 2009) που προσάρμοσαν ανάλογα τις διδακτικές τους μεθόδους και το υλικό διδασκαλίας
ζ) Η διάχυση της δράσης στη σχολική κοινότητα και η προετοιμασία της γιορτής αποχαιρετισμού ένωσαν τη σχολική κοινότητα με έναν κοινό στόχο, ενισχύοντας την ταυτότητα του σχολείου. Η συνεργασία προώθησε κοινές αξίες και καλλιέργησε μια κουλτούρα συμπερίληψης και αποδοχής, αναδεικνύοντας την αξία του αμοιβαίου σεβασμού της διαφορετικότητας.
Η προσέγγιση αυτή εναρμονίζεται με τις σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας ξένων γλωσσών. Δεν περιορίστηκε μόνο στην ενίσχυση της επικοινωνιακής ικανότητας αλλά και στη βελτίωση της γλωσσικής ικανότητας μέσω διαπολιτισμικών επικοινωνιακών δεξιοτήτων (Byram & Morgan, 1994). Αναδείχθηκε η σημασία της συνεργασίας εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων, της δημιουργικής εμπλοκής των τεχνών και της τεχνολογίας και της δημιουργίας ενός μαθησιακού περιβάλλοντος που προάγει την ενεργή συμμετοχή και την αυτοπεποίθηση των μαθητών.
Θα είχε ενδιαφέρον η μελέτη των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων των προγραμμάτων πρακτικής άσκησης φοιτητών στην ακαδημαϊκή και επαγγελματική ανάπτυξη των μαθητών και στην αποτελεσματικότητα των μεθόδων διδασκαλίας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνόγλωσση
Παπαχρήστος, Κ. (2009). Διαπολιτισμική Ετοιμότητα των εκπαιδευτικών και προβλήματα διδασκαλίας της ελληνικής ως μητρικής, δεύτερης και ξένης γλώσσας σε πολυπολιτισμικές τάξεις. Ανακτήθηκε από http://fourtounis. gr/arthra/pap_diapol. html# arxi
Μπαλτατζής, Δ., & Νταβέλος, Π. (2009). Η σημασία της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης στο σύγχρονο σχολείο και τα προβλήματά της. Στο Π. Γεωργογιάννης (Επιμ.). Διαπολιτισμική εκπαίδευση. Ελληνικά ως δεύτερη ή ξένη γλώσσα, Τόμος I (σσ. 252-262). Πάτρα: ΚΕ. Δ. ΕΚ.
Διαθέσιμο: https://shorturl.at/VnocO (προσπελάστηκε 22 Μαρτίου 2024)
Ξενόγλωσση
Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. Prentice-Hall.
Barrett, M., Byram, M., Lázár, I., Mompoint-Gaillard, P. and Philippou, S. (2014). Αναπτύσσοντας τη διαπολιτισμική ικανότητα μέσω της εκπαίδευσης (Σειρά Pestalozzi Νο.3). Επιμ. Huber, J. και Reynolds, C. Στρασβούργο: Εκδόσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης. Διαθέσιμο: https://rm.coe.int/pestalozzi-series-n-3-greek-version/16807358f6 (προσπελάστηκε 22 Μαρτίου 2024)
Byram, M., Morgan, C. et al (1994). Teaching and Learning Language and Culture. Clevedon: Multilingual Matters.
Jasper, M. (2003). Beginning reflective practice. Nelson Thornes.
Kecskes, I., & Papp, T. (2000). Foreign language and mother tongue. Lawrence Erlbaum Associates Publishers
Krahnke, K. J., & Krashen, S. D. (1983). Principles and Practice in Second Language Acquisition. TESOL Quarterly, 17(2). https://doi.org/10.2307/3586656
Santos, M., Araújo e Sá, M. H., & Simões, A. R. (2014). Intercultural education in primary school: a collaborative project. Language and Intercultural Communication, 14(1), 140–150. https://doi.org/10.1080/14708477.2013.866130
Van Hell, J. G., & Dijkstra, T. (2002). Foreign language knowledge can influence native language performance in exclusively native contexts. Psychonomic Bulletin & Review, 9(4), 780–789. https://doi.org/10.3758/BF03196335