ISSN:1792-2674
Ντουσάκης Ελευθέριος, Σύμβουλος Σταδιοδρομίας του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας Χανίων, M.Sc
Περίληψη
Σκοπός: Με την παρούσα εργασία, επιχειρείται η διερεύνηση του επιπέδου ικανοποίησης των εκπαιδευομένων του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας Χανίων από την συμβουλευτική σταδιοδρομίας, ο προσδιορισμός των δράσεων που τους ωφέλησαν περισσότερο, καθώς και των περιορισμών που θεωρούν οι εκπαιδευόμενοι ότι πρέπει να αρθούν ώστε η συμβουλευτική διαδικασία να γίνει ποιο ουσιαστική.
Υλικό – μέθοδος: Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 64 μαθητές της έδρας του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας Χανίων , αριθμός που αντιστοιχεί στο 51,6% του συνολικού πληθυσμού του σχολείου. Η μέθοδος που ακολουθήθηκε για την συλλογή των στοιχείων ήταν η συμπλήρωση ανώνυμου δομημένου ερωτηματολογίου, ενώ οι μαθητές επιλέχθηκαν με την μέθοδο της απλής τυχαίας δειγματοληψίας.
Αποτελέσματα: Το 89% του δείγματος απάντησε ότι είναι πολύ ικανοποιημένο από την συμβουλευτική σταδιοδρομίας, τόσο σε θέματα απόκτησης γνώσεων, όσο και σε θέματα ανάπτυξης δεξιοτήτων. Η συμβουλευτική αναζήτησης εργασίας καθώς και η συμβουλευτική δια βίου ανάπτυξης θεωρήθηκαν ως οι ποιό ουσιαστικές παρεμβάσεις, ενώ η δημιουργία γραφείου σταδιοδρομίας καθώς και οι έγκαιρη πρόσληψη του συμβούλου, κρίθηκαν ως οι ποιο σημαντικοί περιορισμοί που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Συμπεράσματα: Η εφαρμογή ενός ενιαίου, μεσοπρόθεσμου στρατηγικού σχεδιασμού σε κεντρικό επίπεδο, με δυνατότητες ευέλικτης εφαρμογής στις τοπικές κοινωνίες, αποτελεί αναγκαιότητα για τον θεσμό της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας στα ΣΔΕ. Με αυτόν τον τρόπο θα καταστεί εφικτή η διασύνδεση του σχολείου με την αγορά εργασίας, καθώς και με δομές εκπαίδευσης, κατάρτισης και δια βίου επαγγελματικής ανάπτυξης.
Λέξεις κλειδιά: Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Χανίων, Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας, Επαγγελματική Ανάπτυξη, Συμβουλευτική Δια Βίου Μάθησης, Σύμβουλος Σταδιοδρομίας
Abstract
Purpose: In the present paper attempts to investigate the level of satisfaction of trainees of the Second Chance School of Chania from career counseling, identification of actions to have benefited more, and the limitations that they consider the students that need to be removed so that the advisory procedure be what essential.
Material – Method: The sample consisted of 64 students of the headquarters of the Second Chance School of Chania, which accounted for 51.6% of the total population of the school. The methodology adopted for data collection was to complete an anonymous structured questionnaire, while students were selected by the method of simple random sampling.
Results: 89% of the sample said they are very satisfied with the guidance, both knowledge acquisition issues, and skill development. The job search counseling and counseling lifelong development were considered to be what effective interventions, while creating career office and the timely recruitment of the consultant, which were considered the major limitations to be addressed.
Conclusions: The implementation of a single, medium-term strategic planning at central level, with flexible application options in local communities, is a necessity for the institution of career guidance in Second Chance School. In this way it will be possible to link the school with the labor market and by educational structures, training and lifelong professional development.
Keywords: Second Chance School of Chania, Guidance, Professional Development, Counseling, Lifelong Learning, Career Counselor
Η συμβουλευτική σταδιοδρομίας στο ΣΔΕ Χανίων
Το έργο του συμβούλου σταδιοδρομίας είναι πολύπλευρο, ωστόσο ο κυριότερος στόχος του είναι η προετοιμασία των εκπαιδευόμενων του σχολείου ώστε να ενταχθούν στην αγορά εργασίας, καθώς και η ανάπτυξη δεξιοτήτων που θα τους επιτρέψουν να αντιμετωπίσουν ενδεχόμενες συνθήκες κρίσης στο εργασιακό τους περιβάλλον. Επιπλέον, ο επανά-προσανατολισμός τους στην εκπαιδευτική διαδικασία σε συνάρτηση με τις επαγγελματικές τους επιλογές, καθώς και η υιοθέτηση κουλτούρας δια βίου εκπαίδευσης και προσωπικής – επαγγελματικής ανάπτυξης αποτελούν βασικά στοιχεία της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας στο ΣΔΕ Χανίων.
Η αναγκαιότητα της έρευνας
Με δεδομένη την σημαντική συμβολή της Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας στο πλαίσιο του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας, ιδιαίτερα στις μέρες μας όπου η ανεργία και η υποαπασχόληση βρίσκεται σε πρωτοφανή επίπεδα, η διεξαγωγή της παρούσας έρευνας κρίνεται αναγκαία, μιας και θα αποτελέσει πολύτιμο μεθοδολογικό εργαλείο για την ανατροφοδότηση της συμβουλευτικής διαδικασίας στο ΣΔΕ, λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις, τις απόψεις αλλά και τις προσδοκίες των εκπαιδευομένων (Amatea et al, 2005).
Στο ΣΔΕ Χανίων δεν έχει γίνει στο παρελθόν αντίστοιχη έρευνα, συνεπώς κρίνεται αναγκαία και για τον επιπλέον λόγο ότι θα φωτίσει επιμέρους ποσοτικά – περιγραφικά, αλλά και ποιοτικά χαρακτηριστικά των μαθητών και θα αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο τόσο για την διεύθυνση του σχολείου, όσο και για το ΙΝΕΔΙΒΙΜ ως κεντρικό φορέα διαχείρισης των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας. Tο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Χανίων υπάγεται στη Γενική Γραμματεία Διά Βίου Μάθησης του Υπουργείου Παιδείας, ενώ την διαχείριση του εποπτεύει το Ινστιτούτο Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ ) και άρχισε να λειτουργεί το 2006. Το 2008 δημιουργήθηκαν και δύο παραρτήματα στην Κίσσαμο και το Κολυμβάρι, ενώ το 2012 το παράρτημα Κολυμβαρίου μεταφέρθηκε στις Βουκολιές.
Σκοπός και ερευνητικά ερωτήματα της έρευνας
Σκοπός της έρευνας είναι να διερευνήσει το επίπεδο ικανοποίησης των εκπαιδευομένων του ΣΔΕ από την Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας, σε συνάρτηση με τα περιγραφικά χαρακτηριστικά των μαθητών, όπως το φύλο, η ηλικία, η οικογενειακή κατάσταση, το επάγγελμα, ο αριθμός τέκνων και το έτος φοίτησης (Baggerly et al, 2006). Τα ερευνητικά ερωτήματα που θα πρέπει να απαντηθούν από την έρευνα είναι τα ακόλουθα:
Είναι ικανοποιημένοι από την συμβουλευτική σταδιοδρομίας, οι μαθητές του ΣΔΕ Χανίων;
Ποιες πρακτικές της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας ωφέλησαν περισσότερο τους εκπαιδευομένους του ΣΔΕ Χανίων;
Ποιοί περιορισμοί θεωρούν οι εκπαιδευόμενοι ότι θα πρέπει να αρθούν, ώστε η συμβουλευτική σταδιοδρομίας να γίνει ποιο ουσιαστική και ποιο αποτελεσματική;
Η μέθοδος και το δείγμα της έρευνας
Πληθυσμός στόχος, αποτελούν οι εκπαιδευόμενοι στην έδρα του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας Χανίων. Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2014 -2015 στο ΣΔΕ Χανίων (έδρα) ήταν εγγεγραμμένοι 124 μαθητές και στα δύο έτη φοίτησης, 69 στον Α΄ κύκλο και 55 στον Β΄ κύκλο αντίστοιχα. Στο σχολείο λειτουργούν έξι τμήματα, τρία στον Α΄ κύκλο και τρία στο Β΄ κύκλο φοίτησης. Η έρευνα διεξήχθη στο σύνολο των μαθητών της έδρας του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας Χανίων, το διάστημα από 4 έως και 5 Ιουνίου του 2015. Ο χρόνος διεξαγωγής της έρευνας έχει διπλή ερμηνεία. Αφενός έπρεπε να ολοκληρωθεί ο κύκλος της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας στο σχολείο, ο οποίος καθυστέρησε να ξεκινήσει ( η σχετική σύμβαση έργου υπογράφηκε στις 02/03/2015 ), επιπλέον θα έπρεπε να εξασφαλιστεί η σχετική άδεια από το Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ , (φορέας διαχείρισης των ΣΔΕ), το οποίο με απόφαση του ΔΣ της 20/05/2015 ενέκρινε την διεξαγωγή της έρευνας και εξέδωσε την σχετική άδεια. Συλλέχθηκαν συνολικά 69 ερωτηματολόγια, από τα οποία τα 5 δεν ήταν εξολοκλήρου συμπληρωμένα και εξαιρέθηκαν από την διαδικασία επεξεργασίας. Συνεπώς το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 64 ερωτηματολόγια τα οποία αποτελούν το 51,6% του συνολικού πληθυσμού της έδρας του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας Χανίων. Για την επεξεργασία των στοιχείων χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πρόγραμμα SPSS V. 20, το οποίο ευρύτατα χρησιμοποιείται στο χώρο των κοινωνικών επιστημών ( Δαφέρμος, 2005).
Διατύπωση των μεταβλητών, έλεγχος εγκυρότητας, περιορισμοί της έρευνας
Το δομημένο, ανώνυμο ερωτηματολόγιο, αποτέλεσε το μεθοδολογικό εργαλείο συλλογής των δεδομένων της έρευνας. Τα ερωτήματα διατυπώθηκαν με τρόπο απλό και εύκολα κατανοητό για τους μαθητές του σχολείου, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν με μεγάλη προθυμία στο να συμμετάσχουν στην ερευνητική διαδικασία (Κυριαζή, 2001). Ο συνδυασμός ερωτήσεων κλειστού τύπου παρείχε τη δυνατότητα συλλογής των απαραίτητων ποσοτικών στοιχείων για τη διεξαγωγή της έρευνας. Το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε, δημιουργήθηκε για να αποτυπώσει τον σκοπό και τους στόχους της έρευνας και βασίστηκε σε ερωτήσεις που έχουν χρησιμοποιηθεί σε προηγούμενες έρευνες, καθώς και σε ερωτήσεις που δημιουργήθηκαν ώστε να υπηρετήσουν τα ερευνητικά ερωτήματα που ετέθησαν. Η ολοκληρωμένη μορφή του ερωτηματολογίου αποτελείται από δύο ενότητες. Οι έξι (6) πρώτες ερωτήσεις χρησιμοποιούνται για την μέτρηση των περιγραφικών – δημογραφικών χαρακτηριστικών των μαθητών του ΣΔΕ Χανίων, ενώ οι επόμενες εννιά (9) ερωτήσεις διερευνούν τα ερευνητικά ερωτήματα και υπηρετούν τον σκοπό της έρευνας. Προκειμένου να διαπιστωθεί η εγκυρότητα της δομής του ερωτηματολογίου, ελέγχθηκε κάθε μια από τις ερευνητικές μεταβλητές για την μονοδιάστατη φύση, την εγκυρότητα και την αξιοπιστία της.
Για την εκτίμηση της μονοδιάστατης φύσης των μεταβλητών, κρίθηκε αναγκαίο να εκτελεστεί διερευνητική παραγοντική ανάλυση, ενώ για την εκτίμηση της αξιοπιστίας των μεταβλητών υπολογίστηκε το στατιστικό μέτρο cronbach a, με την χρήση του προγράμματος στατιστικής ανάλυσης SPSS. V.20.
Η πραγματοποίηση της διερευνητικής παραγοντικής ανάλυσης έδειξε ότι όλες οι μεταβλητές του ερωτηματολογίου είναι μονοδιάστατες, ενώ οι παραγοντικές φορτίσεις όλων των ερωτήσεων βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές και το στατιστικό μέτρο measure of sampling adequacy έδειξε την καταλληλότητα όλων των ερωτήσεων για παραγοντική ανάλυση.
Τέλος, το στατιστικό μέτρο cronbach a έδειξε ότι όλες οι μεταβλητές είναι συνεπείς ως προς αυτό που μετράνε, μιας και η τιμή του βρίσκεται στο 0,7 το οποίο αποτελεί κριτήριο αξιόπιστης και έγκυρης κλίμακας.
Αποτελέσματα της έρευνας
Όπως προκύπτει από το διάγραμμα 1 τα άτομα που αποτέλεσαν το δείγμα της έρευνας ήταν σε ποσοστό 55% άνδρες, με 35 υποκείμενα και σε ποσοστό 45% γυναίκες, με 29 υποκείμενα.
Διάγραμμα 1. Φύλο
Αναφορικά με την ηλικιακή σύνθεση του δείγματος, από τα αποτελέσματα της ανάλυσης και σύμφωνα με το διάγραμμα 2, οι ηλικιακές ομάδες 35–39 με 36% και 23 υποκείμενα, 40–44 με ποσοστό 22% και 14 υποκείμενα και 45-49 με 14% και 9 υποκείμενα, αποτελούν την πλειοψηφία του δείγματος. Αξιοσημείωτα είναι τα ποσοστά στις ηλικιακές κατηγορίες, 30-34 με 9% και 6 υποκείμενα και 50-54 με επίσης 9% (6 υποκείμενα). Τέλος, η ηλικιακή ομάδα 55+ αποτελεί το 5% του δείγματος με 3 υποκείμενα, ενώ αναμενόμενη θεωρείται η υποεκπροσώπηση της ηλικιακής κατηγορίας 18 -29 με 5% και 3 υποκείμενα, μιας και στις νεότερες γενιές η πρόωρη εγκατάλειψη της υποχρεωτικής εκπαίδευσης έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.
Διάγραμμα 2. Ηλικία του δείγματος
Αναφορικά με την οικογενειακή κατάσταση του δείγματος, όπως φαίνετε από το διάγραμμα 3, το μεγαλύτερο ποσοστό με 36 υποκείμενα και 56% είναι έγγαμοι. Οι άγαμοι αποτελούν το 27%, με 17 υποκείμενα, ενώ οι διαζευγμένοι με 7 υποκείμενα, αποτελούν το 11% του δείγματος. Τέλος, το 6% του δείγματος με 4 υποκείμενα, δήλωσε χήρος/α.
Διάγραμμα 3. Οικογενειακή κατάσταση του δείγματος
Αναφορικά με τον αριθμό τέκνων του δείγματος, σύμφωνα με το διάγραμμα 4, το 33% των μαθητών με 21 υποκείμενα έχει 2 παιδιά, το 16% έχει 1 παιδί με 10 υποκείμενα ενώ το 34% δεν έχει καθόλου παιδιά με 22 υποκείμενα.
Διάγραμμα 4. Αριθμός τέκνων του δείγματος
Αναφορικά με την επαγγελματική κατάσταση του δείγματος, με βάση τα δεδομένα του διαγράμματος 5, το ποσοστό των ανέργων είναι στο 33% με 21 υποκείμενα. Το 31% δηλώνει μισθωτός στον ιδιωτικό τομέα, με 20 υποκείμενα, το 5% δημόσιος υπάλληλος, με 3 υποκείμενα, το 11% εποχιακά εργαζόμενος ( ξενοδοχεία, ή υπηρεσίες που έχουν να κάνουν με τον τουρισμό ), με 7 υποκείμενα, ενώ το 14% είναι αυτοαπασχολούμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, ή διατηρούν την δική τους συνήθως ατομική επιχείρηση με 9 υποκείμενα. Τέλος 3 υποκείμενα με ποσοστό 5% δήλωσαν ως απασχόληση οικιακά, ενώ 1 υποκείμενο δήλωσε συνταξιούχος.
Διάγραμμα 5. Επαγγελματική κατάσταση του δείγματος
Αναφορικά με τον κύκλο φοίτησης του δείγματος, από τα στοιχεία του διαγράμματος 6, προκύπτει ότι το 61% του δείγματος των μαθητών με 39 υποκείμενα προέρχεται από τον Α΄ κύκλο σπουδών, ενώ το 39% από τον Β΄ κύκλο με 25 υποκείμενα.
Διάγραμμα 6. Κύκλος σπουδών
Αναφορικά με τις απόψεις των υποκειμένων στην ερώτηση: << Για ποιους λόγους εγκαταλείψατε την υποχρεωτική εκπαίδευση >> από τα αποτελέσματα της μονομεταβλητής ανάλυσης διαπιστώνουμε τα ακόλουθα σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται στο διάγραμμα 7.
Η δυσκολία στην μάθηση και η απόρριψη, ήταν ο κυριότερος λόγος που εγκατέλειψαν οι μαθητές του ΣΔΕ Χανίων πρόωρα την υποχρεωτική εκπαίδευση, με ποσοστό 39% ανέφεραν 25 υποκείμενα. Οικονομικούς λόγους ανέφεραν 18 υποκείμενα τα οποία αποτελούν το 28% του δείγματος ως αιτία εγκατάλειψης, ενώ ιδιαίτερα υψηλό είναι και το ποσοστό που επικαλείται λόγους οικογενειακούς με ποσοστό 22% και 14 υποκείμενα, ως αιτία που εγκατέλειψαν την υποχρεωτική εκπαίδευση. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το ποσοστό του δείγματος 11% με 7 υποκείμενα που ανέφερε ότι δεν τους έστειλαν οι γονείς τους στο Γυμνάσιο.
Διάγραμμα 7. Λόγοι εγκατάλειψης της υποχρεωτικής εκπαίδευσης
Αναφορικά με τις απόψεις των υποκειμένων στην ερώτηση: << Πως ενημερωθήκατε για την λειτουργία του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας Χανίων >> από τα αποτελέσματα της μονομεταβλητής ανάλυσης διαπιστώνουμε τα ακόλουθα: Σύμφωνα με τα στοιχεία του διαγράμματος 8, οι μαθητές του ΣΔΕ Χανίων ενημερώθηκαν από τους φίλους τους σε ποσοστό 50%, όπως ανέφεραν 32 υποκείμενα, από το εργασιακό τους περιβάλλον σε ποσοστό 20%, με 13 υποκείμενα, από το οικογενειακό τους περιβάλλον σε ποσοστό 19% με 12 υποκείμενα και τέλος από τα ΜΜΕ σε ποσοστό 11% όπως αναφέρθηκε από 7 υποκείμενα.
Διάγραμμα 8. Τρόπος ενημέρωσης για το ΣΔΕ
Αναφορικά με τις απόψεις των υποκειμένων στην ερώτηση: << Ποιες είναι οι προσδοκίες σας από την φοίτηση στο ΣΔΕ Χανίων >>, από τα αποτελέσματα της μονομεταβλητής ανάλυσης διαπιστώνουμε τα ακόλουθα: Όπως προκύπτει και από τα στοιχεία του διαγράμματος 9, το 44% του δείγματος με 28 υποκείμενα, θεωρεί ότι η προοπτική επαγγελματικής αποκατάστασης αποτέλεσε το ισχυρότερο κίνητρο για να έρθουν στο ΣΔΕ Χανίων. Με δεδομένο το ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό ανέργων στον πληθυσμό του δείγματος, θεωρείται αναμενόμενο το παραπάνω ποσοστό μιας και αντικατοπτρίζει την προσδοκία των μαθητών για ένα καλύτερο μέλλον. Η προσδοκία βελτίωσης της εργασιακής τους θέσης με ποσοστό 25% και 16 υποκείμενα ακολουθεί στην συγκεκριμένη ερώτηση, ποσοστό αναμενόμενο, το οποίο ερμηνεύει την αγωνία όλων των εργαζόμενων μαθητών του σχολείου να αποκτήσουν το απολυτήριο Γυμνασίου και να διασφαλίσουν την θέση εργασία τους, εξελισσόμενοι παράλληλα στο εργασιακό τους περιβάλλον.
Διάγραμμα 9. Προσδοκίες από το ΣΔΕ Χανίων
Αναφορικά με τις απόψεις των υποκειμένων στο κεντρικό ερώτημα της έρευνας << Είστε ικανοποιημένος από την παρακολούθηση της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας>>, το 61% του δείγματος με 39 υποκείμενα, δήλωσε πάρα πολύ ικανοποιημένο από την συμβουλευτική σταδιοδρομίας, σύμφωνα με τα στοιχεία του διαγράμματος 10, ενώ το 28% με 18 υποκείμενα, δήλωσε πολύ ικανοποιημένο.
Διάγραμμα 10. Ικανοποίηση από την συμβουλευτική διαδικασία
Αναφορικά με τις απόψεις των υποκειμένων στην ερώτηση << Σε ποιο βαθμό θεωρείται ότι η παρακολούθηση της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας συμβάλει στην απόκτηση γνώσεων σε θέματα σταδιοδρομίας >>, από τα αποτελέσματα της μονομεταβλητής ανάλυσης διαπιστώνουμε τα ακόλουθα: Σύμφωνα με τον διάγραμμα 11, 38 υποκείμενα, δηλαδή το 59% του δείγματος απάντησε ότι είναι πάρα πολύ ικανοποιημένο από την απόκτηση γνώσεων σε θέματα δια βίου μάθησης που σχετίζονται με την καριέρα και την επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Το ποσοστό που δήλωσε πολύ ικανοποιημένο σε σχέση με το παραπάνω ερώτημα ανέρχεται στο 28%, με 18 υποκείμενα, ενώ μέτρια και λίγο ικανοποιημένοι δήλωσαν το 9% και 3% με 6 και 2 υποκείμενα αντίστοιχα
Διάγραμμα 11. Απόκτηση γνώσεων από την συμβουλευτική
Αναφορικά με τις απόψεις των υποκειμένων στην ερώτηση << Σε ποιο βαθμό θεωρείται πως η παρακολούθηση της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας συμβάλει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων σε θέματα σταδιοδρομίας >>, από τα αποτελέσματα της μονομεταβλητής ανάλυσης διαπιστώνουμε τα ακόλουθα:
Σύμφωνα με τα στοιχεία του διαγράμματος 12, 29 υποκείμενα που αντιστοιχούν στο 45% του δείγματος δήλωσαν πάρα πολύ ικανοποιημένοι από την ανάπτυξη δεξιοτήτων σε θέματα συμβουλευτικής σταδιοδρομίας, ενώ αντίστοιχα το 41% του δείγματος με 26 υποκείμενα, δήλωσε πολύ ικανοποιημένο. Το 8% του δείγματος με 5 υποκείμενα δήλωσε μέτρια ικανοποιημένο, ενώ λίγο ικανοποιημένο δήλωσε το 6% των μαθητών με 4 υποκείμενα.
Διάγραμμα 12. Ανάπτυξη δεξιοτήτων σε θέματα συμβουλευτικής
Αναφορικά με τις απόψεις των υποκειμένων στην ερώτηση <<Σε ποιο βαθμό θεωρείται πως η παρακολούθηση της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας συμβάλει στην υιοθέτηση θετικής στάσης σε θέματα σχετικά με την συμβουλευτική σταδιοδρομίας>>, από τα αποτελέσματα της μονομεταβλητής ανάλυσης διαπιστώνουμε τα ακόλουθα: Σύμφωνα με τα στοιχεία του διαγράμματος 13, 35 υποκείμενα, που αντιστοιχούν στο 55% του δείγματος απάντησε ότι συμβάλει πάρα πολύ. Αντίστοιχα, 20 υποκείμενα δηλαδή το 31% του δείγματος απάντησε ότι συμβάλει πολύ. Μέτρια θεωρεί την συμβολή της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας το 9% με 6 υποκείμενα, ενώ το 5% με 3 υποκείμενα απάντησε ότι λίγο συμβάλει η συμβουλευτική διαδικασία, στην ανάπτυξη θετικής στάσης σε θέματα σταδιοδρομίας.
Διάγραμμα 13. Θετική στάση σε θέματα συμβουλευτικής
Αναφορικά με τις απόψεις των υποκειμένων στην ερώτηση <<Σε ποιον ή ποιους από τους παρακάτω τομείς θεωρείται ότι ωφεληθήκατε από την παρακολούθηση της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας>>, από τα αποτελέσματα της μονομεταβλητής ανάλυσης διαπιστώνουμε τα ακόλουθα: Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι εκπαιδευόμενοι είχαν την δυνατότητα να δώσουν περισσότερες από μία απαντήσεις. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του διαγράμματος 14, οι εκπαιδευόμενοι του ΣΔΕ Χανίων ωφελήθηκαν από την συμβουλευτική σταδιοδρομίας, σε ποσοστό 19% με 45 υποκείμενα σε θέματα τεχνικών αναζήτησης εργασίας, ενώ σε ποσοστό 18% με 43 υποκείμενα θεώρησαν σημαντική την ενημέρωση που τους παρείχε ο σύμβουλος για τις δυνατότητες που έχουν ώστε να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο Λύκειο. Το 15% του δείγματος με 36 υποκείμενα δήλωσε ότι ωφελήθηκε σε ζητήματα ενημέρωσης για θέσεις εργασίας, ενώ αντίστοιχο ποσοστό ωφελήθηκε από την συμβουλευτική διαδικασία στο θέμα της σύνταξης βιογραφικού σημειώματος. Επιπλέον, το 13% του δείγματος με 31 υποκείμενα δήλωσε ότι βοηθήθηκε και ενημερώθηκε σχετικά με την σύνταξη συνοδευτικής επιστολής, ενώ 11% των μαθητών με 26 υποκείμενα θεώρησαν ωφέλιμη την διαδικασία της προετοιμασίας και της προσομοίωσης της συνέντευξης για την επιλογή προσωπικού. Τέλος το 9% του δείγματος με 22 υποκείμενα δήλωσε ότι ωφελήθηκε σε θέματα ενημέρωσης για θέματα επιχειρηματικότητας, mentoring και χρηματοδότησης μέσω ΕΣΠΑ για την δημιουργία επιχείρησης.
Διάγραμμα 14. Ωφέλεια από την συμβουλευτική διαδικασία
Αναφορικά με τις απόψεις των υποκειμένων στην ερώτηση << Ποια από τα παρακάτω θεωρείται ότι θα συμβάλουν ώστε η παρουσία του συμβούλου σταδιοδρομίας να γίνει ποιο δημιουργική και ποιο ουσιαστική; >> από τα αποτελέσματα της μονομεταβλητής ανάλυσης διαπιστώνουμε τα ακόλουθα:
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι εκπαιδευόμενοι είχαν την δυνατότητα να δώσουν περισσότερες από μία απαντήσεις.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται στο διάγραμμα 15, σε σχέση με την ανατροφοδότηση της συμβουλευτικής διαδικασίας στο ΣΔΕ Χανίων, η δημιουργία γραφείου σταδιοδρομίας εντός του ΣΔΕ Χανίων με ποσοστό 29% αποτελεί την πρώτη επιλογή των μαθητών με 40 υποκείμενα, σε σχέση με την συμβουλευτική διαδικασία.
Η έγκαιρη πρόσληψη του συμβούλου σταδιοδρομίας από την αρχή του ακαδημαϊκού έτους, ώστε να προσφέρει καλύτερες και ποιοτικά ολοκληρωμένες υπηρεσίες, προτείνεται από το 26% του δείγματος και 37 υποκείμενα.
Η διασύνδεση του σχολείου με την αγορά εργασίας και τους φορείς απασχόλησης προτάθηκε από 30 υποκείμενα τα οποία αποτελούν το 21% του δείγματος.
Το 13% του δείγματος με 18 υποκείμενα προτείνει περισσότερες ώρες του συμβούλου σταδιοδρομίας μέσα στην τάξη, ενώ το 11% των μαθητών με 15 υποκείμενα, ανέφερε ότι η ανάδειξη καλών πρακτικών που σχετίζονται με την συμβουλευτική δια βίου ανάπτυξης θα συμβάλει στην βελτίωση των διαδικασιών της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας στο ΣΔΕ Χανίων.
Διάγραμμα 15. Ανατροφοδότηση
Συζήτηση – Συμπεράσματα.
Αναμφισβήτητα, ο θεσμός του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας ήρθε για να καλύψει ένα μεγάλο κενό στην εκπαίδευση ενηλίκων, ιδιαίτερα στις μέρες μας όπου η γνώση και η εξειδίκευση αποτελούν το κλειδί για την επαγγελματική αποκατάσταση στις σύγχρονες κοινωνίες.
Σε αυτό το πλαίσιο, η συμβουλευτική σταδιοδρομίας μπορεί να επιτελέσει ένα πραγματικά σημαντικό ρόλο, προσφέροντας κυρίως μεταγνωστικές ικανότητες διαχείρισης δια βίου συμβουλευτικής καριέρας και σταδιοδρομίας (Di Fabio, 2016).
Ενώ σε επίπεδο θεσμικού πλαισίου αυτό έχει προβλεφθεί και θεσμοθετηθεί, στην πράξη η λειτουργία της συμβουλευτικής διαδικασίας φαίνεται να έχει πάρει άλλη τροπή.
Ο αποσπασματικός χαρακτήρας της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας στα ΣΔΕ, με την καθυστερημένη στελέχωση της θέσης ( για το 2014-2015 έγινε στις 02/03/2015), στο τέλος του ακαδημαϊκού έτους, δείχνει ουσιαστική υποβάθμιση της συμβουλευτικής διαδικασίας και αδιαφορία για τις πραγματικές ανάγκες των εκπαιδευομένων.
Με δεδομένο ότι η έρευνα κατέδειξε πολύ υψηλό επίπεδο ικανοποίησης από την συμβουλευτική σταδιοδρομίας στο ΣΔΕ Χανίων και μάλιστα σε ένα βραχύ χρονικό διάστημα, καθιστά αναγκαία την κεντρική αναθεώρηση της οργανωσιακής κουλτούρας που διέπει την παρουσία του συμβούλου σταδιοδρομίας, στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας συνολικά σε επίπεδο χώρας (Goodman et al, 2007).
Η θεσμοθέτηση Δομής Απασχόλησης και Σταδιοδρομίας (ΔΑΣΤΑ), κατά τα πρότυπα των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων καθίσταται αναγκαία για τα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας, η οποία θα είναι μόνιμα στελεχωμένη από τον σύμβουλο σταδιοδρομίας του κάθε ΣΔΕ και θα υλοποιεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης σε τοπικό επίπεδο, προάγοντας καλές πρακτικές απασχόλησης, κατάρτισης και εκπαίδευσης, μέσω εξειδικευμένων και εξατομικευμένων συμβουλευτικών διαδικασιών (Τσέργας, 2007).
Είναι αυτονόητο ότι η διεπιστημονική προσέγγιση των ζητημάτων και η καθημερινή και διαρκής συνεργασία με τον σύμβουλο ψυχολόγο ο οποίος απολαμβάνει ανάλογο εργασιακό καθεστώς, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι ενός ολοκληρωμένου πλαισίου συμβουλευτικών υπηρεσιών στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας. Με αυτόν τον τρόπο θα πάψει το σημερινό αποσπασματικό πλαίσιο λειτουργίας της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας στα ΣΔΕ, και θα γίνει εφικτός ένας ενιαίος μεσοπρόθεσμος στρατηγικός σχεδιασμός, ο οποίος θα επιτύχει πραγματική διασύνδεση του σχολείου με την αγορά εργασίας, παρέχοντας εξατομικευμένη συμβουλευτική, προσαρμοσμένη στις ανάγκες τόσο των εκπαιδευομένων όσο και της αγοράς εργασίας (Nicoleta, 2015).
Για τον σκοπό αυτό, καθίσταται αναγκαία η δημιουργία ιστοσελίδας σε κεντρικό επίπεδο, όπου θα γίνεται σύζευξη μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων και ενημέρωση για διαθέσιμες θέσεις εργασίας σε εθνικό αλλά και τοπικό επίπεδο. Την διαχείριση μιας τέτοιας ιστοσελίδας, όπου θα λειτουργεί στα πρότυπα γνωστών μηχανών αναζήτησης εργασίας, θα έχει ο σύμβουλος σταδιοδρομίας του κάθε Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας. Σε έναν τέτοιο ιστότοπο, είναι αυτονόητο ότι θα αναρτώνται εκτός από θέσεις εργασίας, άρθρα σχετικά με την συμβουλευτική σταδιοδρομίας, δυνατότητες για περαιτέρω εκπαίδευση και κατάρτιση, αλλά και ενημέρωση σε θέματα εργασιακών σχέσεων ( Koutrouba et al, 2011).
Σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον, η επικαιροποίηση του εκπαιδευτικού επιπέδου αποτελεί επιτακτική ανάγκη για κάθε πολίτη στις σύγχρονες κοινωνίες. Το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας, αποτελεί την πύλη εισόδου για όλους εκείνους που για οποιοδήποτε λόγω εγκατέλειψαν πρόωρα την εκπαίδευση. Παρέχει όχι μόνο την αναγκαία πιστοποίηση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, αλλά ένα δομημένο εκπαιδευτικό πλαίσιο όπου οι μεταγνωστικές ικανότητες αποτελούν το σημείο αναφοράς και το τελικό διακύβευμα. Σε αυτό το πλαίσιο, ο σύμβουλος σταδιοδρομίας μπορεί να αποτελέσει τον αρωγό και τον συμπαραστάτη για κάθε εκπαιδευόμενο, σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στην γνώση και στην κατανόηση του ραγδαία μεταβαλλόμενου, οικονομικού και εργασιακού περιβάλλοντος, σε τοπικό, εθνικό αλλά και διεθνές επίπεδο (Karalis et al, 2004). Το νομοθετικό πλαίσιο υπάρχει, η εθνική αλλά και η διεθνής εμπειρία μπορούν να αποτελέσουν τον οδηγό, ώστε η συμβουλευτική σταδιοδρομίας στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας να επιτελέσει έναν πραγματικά σημαντικό ρόλο, όχι μόνο για την επαγγελματική αποκατάσταση των εκπαιδευομένων, αλλά και για την διάδοση της κουλτούρας της δια βίου μάθησης στις σύγχρονες κοινωνίες (Malikiosi – loizos et al, 2012).
Βιβλιογραφία
Amatea, E., Clark, M., (2005). Changing schools, changing counselors: a qualitative study of school administrators’ conceptions of the school counselor role, Professional School Counseling, V9, Number 1, Oct.
Baggerly, J., Osborn, D., (2006). School Counselors, Career Satisfaction and Commitment: Correlates and Predictors, Professional School Counseling, 2.
Di Fabio, A (2016), Life Design and Career Counseling Innovative Outcomes, Career Development Quarterly, 64, 1, pp. 35-48.
Goodman, J., & Hoppin, J. (2007). Adult career counseling: New clients, new strategies (ACAPCD-10). Alexandria, VA: American Counseling Association.
Karalis, T., Vergidis, D., (2004), “Lifelong education in Greece: recent developments and current trends”, in International Journal of Lifelong Education, 23: 2, pp.179 -189.
Koutrouba, K, Vamvakari, M, Margara, T, & Anagnou, E 2011, Adult student assessment in second chance schools in Greece: teachers’ views’, International Journal Of Lifelong Education, 30, 2, pp. 249-270.
Malikiosi-Loizos, M, & Ivey, A 2012, Counseling in Greece, Journal Of Counseling & Development, 90, 1, pp. 113-118.
Nicoleta, L 2015, Career counseling – the solution for bridging the gap between education and labour market, Journal Of Educational Sciences & Psychology, 5, 1, pp. 66-77.
Δαφέρμος Β., (2005), Κοινωνική στατιστική με το spss, Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη.
Δημητρόπουλος Δ. (2001), Εισαγωγή στη Μεθοδολογία της Επιστημονικής έρευνας, Εκδόσεις Έλλην, Αθήνα.
Κυριαζή Ν., (2001), Η Κοινωνιολογική Έρευνα, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα.
Τσέργας, Ν., (2007), «Η µετάβαση από το Σχολείο ∆εύτερης Ευκαιρίας στην αγορά εργασίας», στο Κουτρούµπα, Κ., Νικολοπούλου, Β., Χατζηθεοχάρους, Π., (επιµ.) Σχολεία ∆εύτερης Ευκαιρίας: Μια εναλλακτική προσέγγιση της γνώσης στο πλαίσιο της ελληνικής εκπαιδευτικής πραγµατικότητας. Πρακτικά Απολογιστικού Συνεδρίου Σχολείων ∆εύτερης Ευκαιρίας Β΄ Φάσης. Αθήνα 23-24 Ιουνίου 2006, Αθήνα: ΥΠΕΠΘ/ΓΓΕΕ/Ι∆ΕΚΕ, σσ. 97-108.