ISSN:1792-2674
Πέλλα Καλογιαννάκη, Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Κρήτης
Διεθνές Συμπόσιο: Η Εκπαίδευση των Εκπαιδευτικών στο Σύγχρονο Κόσμο. Νέες Τάσεις και Ζητήματα
Το Παιδαγωγικό Τμήμα Δ.Ε., το Διδασκαλείο ‘Μαρία Αμαριώτου’, ο Σύλλογος Φοιτητών του Π.Τ.Δ.Ε. και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο διοργάνωσαν τον περασμένο Οκτώβριο (1-3/10/2010) Διεθνές Συμπόσιο στην Πανεπιστημιούπολη του Γάλλου στο Ρέθυμνο με θέμα: Η Εκπαίδευση των Εκπαιδευτικών στο Σύγχρονο Κόσμο: Νέες Τάσεις και Ζητήματα. Το Συμπόσιο αυτό βρισκόταν υπό την Αιγίδα του Δήμου Ρεθύμνης, της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ρεθύμνου και της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ηρακλείου [1].
To θέμα του Συμποσίου αφορούσε την εκπαίδευση των δασκάλων σε διάφορα μέρη του κόσμου, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονοι εκπαιδευτικοί στο πλαίσιο της πανεπιστημιακής τους εκπαίδευσης στα Πανεπιστήμια. Άλλωστε είναι γεγονός ότι σήμερα οι μεταρρυθμίσεις στα Προγράμματα Σπουδών σε πολλές χώρες έχουν προκαλέσει ριζικές αλλαγές στο χώρο της εκπαίδευσης των δασκάλων και είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη το Πανεπιστήμιο να μεριμνήσει για τα υπάρχοντα προβλήματα και να σχεδιάσει προγράμματα σπουδών που θα διαμορφώνουν ικανούς και αποτελεσματικούς δασκάλους.
Κατά τη διάρκεια του Συμποσίου εξετάστηκαν και αναλύθηκαν οι παράγοντες που διαμορφώνουν την επαγγελματική εξέλιξη των δασκάλων με σκοπό να φανούν χρήσιμοι σε παιδαγωγούς και ερευνητές αλλά και σε φορείς των εκπαιδευτικών πολιτικών στην Ελλάδα και αλλού. Οι θεματικές του Συμποσίου εστιάστηκαν στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών στην Ευρώπη, την Αμερική, την Ασία, την Αφρική, καθώς και στις σύγχρονες τάσεις και ζητήματα που απασχολούν τον συγκεκριμένο χώρο σήμερα [2].
Πιο συγκεκριμένα, μέσα από τις παρουσιάσεις των Ελλήνων και ξένων ομιλητών αναλύθηκαν σύγχρονα ζητήματα που απασχολούν την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών τόσο την Ελλάδα όσο και στον κόσμο σήμερα και την εκπαίδευση ενηλίκων, τις εκπαιδευτικές πολιτικές που εφαρμόζονται, τις τάσεις και τους προβληματισμούς που κυριαρχούν στο χώρο αυτό, τη μόρφωση των σύγχρονων εκπαιδευτικών το ρόλο του σύγχρονου εκπαιδευτικού, την επαγγελματικοποίησή του, τις προκλήσεις και τις ανάγκες του διδασκαλικού επαγγέλματος, κ.λπ. Οι εισηγητές παράλληλα έδωσαν έμφαση και σε ομοιότητες και σε διαφορές που εντοπίζονται στις διάφορες χώρες στο χώρο της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών και αναδεικνύουν τις ανάγκες και τις προτεραιότητες που κυριαρχούν σήμερα στο πεδίο αυτό. Θέματα που κυριάρχησαν στις εισηγήσεις και στον γενικότερο προβληματισμό του Συμποσίου ήταν: εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις και αλλαγές στην εκπαίδευση των δασκάλων, ζητήματα αναδόμησης, εκσυγχρονισμού, μετάβασης και εναρμόνισης των συστημάτων εκπαίδευσης εκπαιδευτικών, θέματα αποκέντρωσης, αυτονομίας, ιδιωτικοποίησης, επαγγελματικοποίησης, προγραμμάτων σπουδών, ποιότητας και διάρκειας σπουδών, μόρφωσης, επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης, σύνδεσης θεωρίας και πράξης στο χώρο της μόρφωσης των δασκάλων, ισότητας ευκαιριών, αποκλεισμού, κοινωνικής δικαιοσύνης και διαβίου μάθησης. Ακόμη, θέματα όπως, οι σύγχρονες προκλήσεις που συνδέονται με την παγκοσμιοποίηση, την πολυπολιτισμικότητα, τη χρήση των νέων τεχνολογιών, την αξιολόγηση της ποιότητας της εκπαίδευσης, τις εθνικές πολιτικές, κ.ά.
Βασικά ερωτήματα που τέθηκαν κατά τη διάρκεια του Συμποσίου αφορούσαν τον σκοπό της εκπαίδευσης των δασκάλων σήμερα σε διάφορες χώρες του πλανήτη ενόψει μάλιστα των ποικίλων αλλαγών και προκλήσεων του 21ου αιώνα και της λεγόμενης κοινωνίας της γνώσης, ποια θεωρούνται ως τα καταλληλότερα γνωστικά αντικείμενα ενός σύγχρονου Προγράμματος Σπουδών των εκπαιδευτικών (ποιο το περιεχόμενό τους, ποια τα κριτήρια επιλογής των μελλοντικών εκπαιδευτικών, ποιο το εύρος το σπουδών, τα προσόντα και οι πρακτικές σε διάφορα μέρη του πλανήτη). Επίσης, τέθηκαν ερωτήματα, όπως: Ποιος ελέγχει και επηρεάζει την εκπαίδευση των δασκάλων και το διδασκαλικό επάγγελμα; Ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών αλλά και η επιμόρφωση και η μετεκπαίδευσή τους; Πώς αντιμετωπίζεται σήμερα η διεθνοποίηση του διδασκαλικού επαγγέλματος στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, της διεθνούς αγοράς εργασίας και των μεταναστευτικών ρευμάτων;
Γενικά, οι εκπαιδευτικές αλλαγές που συντελούνται σήμερα στο χώρο της εκπ/σης των δασκάλων στον κόσμο και στα συστήματα μόρφωσής τους, καθορίζονται και προσδιορίζονται από τις εθνικές ιδιαιτερότητες των διαφόρων χωρών, τις ιστορικές παραδόσεις τους και τα σύγχρονα πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά, δημογραφικά και άλλα τους προβλήματα. Επιπλέον, σημαντικό θεωρήθηκε να εντοπιστούν οι ομοιότητες και οι διαφορές ανάμεσα στα διάφορα συστήματα μόρφωσης των δασκάλων σε διάφορα μέρη του πλανήτη και αφετέρου να κατανοηθούν τόσο τα κοινά χαρακτηριστικά τους όσο και οι πρακτικές τους. Οι σύγχρονοι μελετητές μπορούν να προβληματιστούν, να συγκρίνουν, να αξιολογήσουν και να ερμηνεύσουν τις διαφορετικές εκπαιδευτικές καταστάσεις και πολιτικές καθώς και τις ‘καλές πρακτικές’ σε ένα πλαίσιο αξιολογικό και κριτικό με βάση τη δική τους εμπειρία και πρακτική στη χώρα τους και δίνει ευκαιρίες για ευρύτερο προβληματισμό και αναστοχασμό στο συγκεκριμένο χώρο επανατροφοδοτώντας την ανταλλαγή εμπειριών και πρακτικών σε διάφορα επίπεδα που αφορούν τον σύγχρονο δάσκαλο. Στο πλαίσιο αυτό, σύγχρονες διαδικασίες μεταρρύθμισης, εκπαιδευτικές πολιτικές, διοικητική οργάνωση, χρηματοδοτήσεις, δομές, αλλά και σύγχρονα προβλήματα στο χώρο δίνουν αφορμή -ανάμεσα σε άλλα- για ενδιαφέροντες προβληματισμούς στο χώρο της εκπαίδευσης των σύγχρονων εκπαιδευτικών και του διδασκαλικού επαγγέλματος.
Τα Πρακτικά του Συμποσίου πρόκειται να εκδοθούν την άνοιξη του 2011 σε έναν συλλογικό δίγλωσσο τόμο, ο οποίος ελπίζουμε ότι θα προβάλλει τον γόνιμο προβληματισμό που αναπτύχθηκε στο Συμπόσιο αυτό και θα δώσει αφορμή για περαιτέρω συζητήσεις και ουσιαστικές παρεμβάσεις στο χώρο της εκπαίδευσης των δασκάλων σήμερα.
Κλείνοντας τη σύντομη αυτή παρουσίαση του Συμποσίου, θεωρούμε πως ο χαιρετισμός του γνωστού Γάλλου παιδαγωγού Gaston Mialaret στο Συμπόσιο οριοθετεί και το πλαίσιό του: «Εδώ και αιώνες, το ζήτημα της εκπ/σης των εκπαιδευτικών αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα και πάντα επίκαιρα θέματα στο χώρο της εκπαίδευσης. Οι νέοι ρόλοι που αναλαμβάνει ο δάσκαλος κάθε φορά ανάλογα με την εποχή και την ευρύτερη συγκυρία, η παιδαγωγική του κατάρτιση, η συζήτηση γύρω από το θέμα της ‘ιδανικής’ και ‘πλήρους’ μόρφωσής του, ο θεωρητικός και πρακτικός προσανατολισμός των σπουδών του, η συνεχής μόρφωση και επιμόρφωσή του, είναι μερικά από τα πλέον δημοφιλή ζητήματα που απασχολούν τον χώρο αυτό διαχρονικά». Παραφράζοντας μάλιστα τον Αρχιμήδη, ο Mialaret τόνισε: «Δώστε μου καλά εκπαιδευμένους δασκάλους και κάθε μεταρρύθμιση θα είναι ή εντελώς άχρηστη, ή θα μπορεί να πραγματοποιηθεί πανεύκολα. Ας μην ξεχνάμε ότι οι δάσκαλοι είναι οι οικοδόμοι του αύριο. Στον καλό οικοδόμο αναλογεί ένα καλό/σταθερό σπίτι. Κατάλληλα μορφωμένοι δάσκαλοι είναι αυτοί που μπορούν να εγγυηθούν ένα καλό/επιτυχημένο μέλλον για τις επόμενες γενιές».
Σημειώσεις
[1] Η Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου αποτελούνταν από τους: Κ. Τζανάκη, Καλογιαννάκη Π. Αναστασιάδη Πλ., Χατζηδάκη Α., Ανδρεαδάκη Ν., Καρρά Κ., Μιχελακάκη Θ., Βιταλάκη Ε., Πολύζου Α., Πεδιαδίτη Α., Ψαρουδάκη Μ., Καρβούνη Λ., Κουναλάκη Μ., Γενναίο Δ., Τρούλη Μ., και C.C. Wolhuter. Χορηγοί του ήταν το Βιβλιοπωλείο ‘Κλαψινάκη’, οι Εκδοτικές Επιχειρήσεις Καλαϊτζάκη, η Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου Ατάλης Μαπλή, ο Σύλλογος Εκπ/κών Α/θμιας Εκπ/σης Ν. Ηρακλείου ‘ Δομήνικος Θεοτοκόπουλος’, ο Σύλλογος Εκπ/κών Α/θμιας Εκπ/σης Ν. Ηρακλείου ‘Νίκος Καζαντζάκης’ και το ΚΤΕΛ Χανίων-Ρεθύμνο Α.Ε.
Η Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου αποτελούνταν από τους: Κ. Τζανάκη, Καλογιαννάκη Π. Αναστασιάδη Πλ., Χατζηδάκη Α., Ανδρεαδάκη Ν., Καρρά Κ., Μιχελακάκη Θ., Βιταλάκη Ε., Πολύζου Α., Πεδιαδίτη Α., Ψαρουδάκη Μ., Καρβούνη Λ., Κουναλάκη Μ., Γενναίο Δ., Τρούλη Μ., και C.C. Wolhuter.
[2] Προσκεκλημένοι ομιλητές του Συμποσίου ήταν οι: P. Kubow (Η.Π.Α.), Αλέξης Κόκκος (Ε.Α.Π.), Tien-Hui Chiang (ΤΑΊΒΑΝ), G. Hilton (ΑΓΓΛΙΑ), W. Tulasiewicz (ΠΟΛΩΝΙΑ), R. Zelvys (ΛΙΘΟΥΑΝΙΑ), I.Psifidou (CEDEFOP), J.M.Ngwaru-C.Ngwaru (ΖΙΜΠΑΜΠΟΥΕ), Σ.Πανταζής-Μ.Σακελλαρίου (ΠΑΝ/ΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ), Z.Markovits, S. Leshem (ΙΣΡΑΗΛ), H.Dorf (ΔΑΝΙΑ), Ζ. Παληός (Ε.Α.Π.), Hsin-Hsiang Lee (ΤΑΊΒΑΝ), S. Kahn (ΒΕΛΓΙΟ), Mah-e-rukh Ahmed (ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ), Σ. Μπουζάκης (ΠΑΝ/ΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ), Γ . Πασιαρδή , Π. Πασιαρδής (ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ), C.C.Wolhuter (Ν.ΑΦΡΙΚΗ).