ISSN:1792-2674
Aγαπητοί φίλοι αναγνώστες, μέσα στο καυτό καλοκαίρι του 2015 το περιοδικό «Εκπαίδευση Ενηλίκων και Πολιτισμός στην Κοινότητα» βρίσκεται και πάλι κοντά σας. Αυτή τη φορά με μία ιδιαιτερότητα. Επιχειρώντας να αναδείξει την «από τα κάτω δυναμική» μιας κοινότητας μάθησης και πρακτικής -αυτήν του ΕΔΕΕΚ- που αναλαμβάνει όλο και μεγαλύτερη πρωτοβουλία-ευθύνη. Tο τεύχος 14 του περιοδικού, μα και το 15ο τεύχος και το 16ο που θα ακολουθήσουν, πρόκειται να δημοσιεύσουν τα πρακτικά του 1ου Πανελλήνιου και ταυτόχρονα Περιφερειακού Συνεδρίου του ΕΔΕΕΚ για τη Δια Βίου Μάθηση, την Εκπαίδευση Ενηλίκων, την Κοινοτική Ενδυνάμωση και την Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών. Ταυτόχρονα ενός συνεδρίου για τη Διασύνδεση των τοπικών φορέων και την ανάπτυξη της τοπικής κοινότητας.
Ένα συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στις 12-14 Ιουνίου του 2015 στα Χανιά, δηλαδή, στην περιφέρεια κι όχι στην Αθήνα ή στη Θεσσαλονίκη. Ένα Συνέδριο που το οργάνωσαν απλοί άνθρωποι της εκπαιδευτικής κοινότητας και απλοί πολίτες από τους χώρους του πολιτισμού και της τοπικής αυτοδιοίκησης, στο «εδώ» και στο «τώρα» (http://www.neatv.gr/el/37026/binteo-pneimatiko-kentro-to-panellinio-sinedrio-dia-ioi-mathisis.php).
Πώς όμως και γιατί οι άνθρωποι της εν λόγω κοινότητας πήραν την απόφαση γι’ αυτήν την πρωτοβουλία; Απλώς, θέλησαν να αντιτάξουν τη δική τους πρόταση και το δικό τους παράδειγμα στην πεποίθηση ότι στη χώρα μας οι άνθρωποι ξέρουν να συζητούν και να συνεργάζονται. Ότι οι πολίτες δεν υπολειτουργούν, έχουν ελευθερία δράσης, θέλουν να προάγουν κοινά οράματα και μπορούν να δημιουργήσουν κοινωνική καινοτομία. Την εποχή της πολυπλοκότητας των σύγχρονων παγκόσμιων προκλήσεων οι εκπαιδευτές ενηλίκων μιας περιοχής της χώρας δείχνουν με τις μικρές τους δυνάμεις την ανάγκη για δράση με τρόπους εναλλακτικούς και ποιοτικά αποτελέσματα για τους φορείς, τους οργανισμούς και τον τόπο τους. Δράση που απαιτεί λύσεις, οι οποίες με τη σειρά τους προϋποθέτουν νέους τρόπους συνεργασίας, διεπιστημονικότητας, συμμετοχικού σχεδιασμού και δημοκρατικής λήψης αποφάσεων.
Έτσι απεγκλωβίζεται η προστιθέμενη αξία μιας διαφορετικής ευφυΐας, συλλογικής. Αποδεσμεύονται φορτία δημιουργικότητας των πολιτών, που ιδιοσυγκρασιακά ως λαός οι έλληνες διαθέτουμε, κι εν τέλει οι άνθρωποι ενδυναμώνονται, μετασχηματίζονται. Μαζί και η κοινότητά τους. Όλοι μαζί τα άτομα προχωρούν στην αυτοδιαχείριση των προκλήσεων και στην επίτευξη των υπερβάσεων που απαιτεί η μετάβαση για μια «άλλη» κοινωνία, με «άλλη» νοοτροπία. Τα όλο και περισσότερο συνειδητοποιημένα άτομα προτάσσουν την δική τους ευθύνη για τη δημιουργία ενός πεδίου ελεύθερης πρόσβασης, όχι μόνο στην επιστήμη και στη γνώση, μα και στην ανάπτυξη και στη συνοχή. Και η Εκπαίδευση Ενηλίκων προσφέρεται πολύ γι αυτό. Πρόκειται για μία Δια Βίου δυνατότητα ανταλλαγής γνώσης και ανθρώπινων εμπειριών.
Με όχημα την καταγραφή της εμπειρίας αυτής, τόσο μέσω της διοργάνωσης από την κοινότητα (community based) του 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Δια Βίου Μάθησης, όμως και μέσω της συνεχούς εκπαιδευτικής δράσης του ΕΔΕΕΚ και της έκδοσης του επιστημονικού του περιοδικού, τα άτομα συνδημιουργούν κι ανατροφοδοτούν: α) το ελεύθερης πρόσβασης βήμα συμμετοχικού διαλόγου, β) το πεδίο κατανόησης και ανάληψης Δράσης για την Εκπαίδευση και τον Πολιτισμό, γ) τις όποιες απόπειρες κοινωνικής καινοτομίας, εν δυνάμει δυνατότητας, για την πολυπόθητη «Αλλαγή» της Κοινωνίας των Πολιτών.
Μαζί οι εκπαιδευτές ενηλίκων δημιουργούν τη δυνατότητα που καμία Πολιτεία δεν τους χάρισε. Ίσως γιατί δεν μπορούσε, ή ίσως γιατί δεν επένδυσε στην επαγγελματική και προσωπική τους ανάπτυξη. Κατά συνέπεια δεν επένδυσε στην κοινοτική ανάπτυξη-εκπαίδευση και δράση, στην κοινοτική ενδυνάμωση ή στην εκπαίδευση ‘εκτός των τειχών’ που σε άλλες χώρες του κόσμου εδώ και δεκαετίες συμβαίνουν. Έτσι οι εκπαιδευτές εξ αρχής επιχειρούν τη Δικτύωση και τη Συγγραφή της εκπαιδευτικής τους Βιογραφίας και, παράλληλα, τη χαρτογράφηση ενός ενδεχομένως γόνιμου και ώριμου, πλέον, εδάφους για διατομεακές συνεργασίες και τοπικές συνέργειες. Άξονες προτεραιότητας στο παραπάνω πλαίσιο η Εκπαίδευση, ο Πολιτισμός, η Δημοκρατία και η Κοινότητα. Πυλώνες πολύτιμοι για Ανάπτυξη και Συνοχή σε τοπικό και σε εθνικό επίπεδο.
Το 14ο τεύχος του περιοδικού «Εκπαίδευση Ενηλίκων και Πολιτισμός στην Κοινότητα» αποτελείται από δύο μέρη.
Το πρώτο μέρος φιλοδοξεί στην, με τρόπο φυσικό κι αβίαστα, ανάδειξη των εννοιών «κοινοτική δράση», «επιμόρφωση εκπαιδευτικών» «διατομεακή συνεργασία», «δια βίου μάθηση». Στο παραπάνω πλαίσιο ο αναγνώστης μπορεί να μελετήσει στα «κείμενα της Εκπαίδευσης Ενηλίκων που αγαπήσαμε» το κείμενο του Peter Jarvis σχετικά με την κοινοτική ανάπτυξη και δράση, ενώ ακολουθεί το σύντομο περίγραμμα της εισήγησης αναφορικά με τη Δια Βίου Μάθηση στην Ελλάδα του καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών, κ. Δημήτρη Βεργίδη (ως επίτιμου προσκεκλημένου του Συνεδρίου με κεντρική εισήγηση). Αμέσως μετά έπεται η απομαγνητοφώνηση της συζήτησης που αναπτύχθηκε στο πρώτο εκ των τριών στρογγυλών τραπεζιών του συνεδρίου, με εστίαση στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε εθνικό επίπεδο. Στο εν λόγω στρογγυλό τραπέζι λαμβάνουν μέρος πέντε “policy makers” της χώρας μας και της Κύπρου και συζητούν για τις εμπειρίες τους στο πλαίσιο των επιμορφωτικών προγραμμάτων της ευθύνης τους. Ειδικότερα επ’ αυτού, ο κ. Πέτρος Πασιαρδής, Καθηγητής του Ανοικτού Πανεπιστημίου της Κύπρου, κάνει αναφορά στην αναγκαιότητα επιμόρφωσης των διευθυντικών στελεχών σύμφωνα με διερεύνηση του Υπουργείου Παιδείας της Κύπρου, κ. Νίκος Παϊζης, ερευνητής του ΚΑΝΕΠ-ΓΣΕΕ, συζητά για το Πρόγραμμα «ΜΕΛΙΝΑ-Εκπαίδευση και Πολιτισμός», ο κ. Παναγιώτης Αναστασιάδης, αναπληρωτής Καθηγητής Παν/μίου Κρήτης, αναφέρεται στο «Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης», ο κ. Αναστάσιος Εμβαλωτής, αναπληρωτής Καθηγητής Παν/μίου Ιωαννίνων, κάνει λόγο για το Πρόγραμμα Συνδικαλιστικής Επιμόρφωσης του ΙΠΕΜ-ΔΟΕ, ο κ. Γιώργος Μπαγάκης, Καθηγητής Παν/μίου Πελοποννήσου κάνει μία γενική επισκόπηση των παραμέτρων βάσει των οποίων θα έπρεπε να σχεδιάζεται η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και, τέλος, ο κ. Δημήτρης Μπράτης, πρώην πρόεδρος της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος, αντιτείνει επιχειρήματα αναφορικά με την αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής πολιτικής για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.
Το δεύτερο μέρος του 14ου τεύχους φιλοξενεί, ως επί το πλείστον, κείμενα της επίτιμης συμβουλευτικής ομάδας του συνεδρίου τα οποία με τη σειρά τους εισάγουν σταδιακά στην θεματολογία του Συνεδρίου που θα ακολουθήσει. Αρχικά παρουσιάζεται ένα σύντομο Παράδειγμα Κοινοτικής Ενδυνάμωσης της Περιφέρειας της Κρήτης που αφορά στην Πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου των Ορέων. Πρόκειται για ένα περιγραμματικό κείμενο του Συντονιστή και Μέλους της Εκτελεστικής Επιτροπής του Δρ. Μ. Σκουλά ως πρόλογος της κεντρικής τοποθέτησης του. κ. Παλλήκαρη (τοποθέτηση την οποία θα έχει τη δυνατότητα ο αναγνώστης να μελετήσει σε επόμενο τεύχος κατά την παρουσίαση του δεύτερου στρογγυλού τραπεζιού του συνεδρίου).
Ακολουθεί το κείμενο των Δρ. Αναστασία Αθανασούλα-Ρέππα, Δρ. Μαρία Ηλιοφώτου και Δρ. Παναγιώτη Γιαβρίμη «Εκπαίδευση, ανθρώπινο και κοινωνικό κεφάλαιο ως παράγοντες αποτελεσματικότητας του ανθρώπινου δυναμικού και ανάπτυξης της τοπικής κοινωνίας». Πρόκειται για ένα επιστημονικό κείμενο που αναδεικνύει τη συνάφεια της θεωρίας με την πράξη σε αρχικούς όρους τοπικής ανάπτυξης και παραγωγικής ανασυγκρότησης με έμφαση στον άνθρωπο.
Έπεται η εισήγηση του κ. Νίκου Παϊζη με τίτλο «Οι τοπικές κοινωνίες και τα παραμελημένα μεγέθη ως βασικοί δείκτες ποιότητας και αποτελεσματικότητας των εθνικών πολιτικών». Πρόκειται για ένα κείμενο που αναδεικνύει τη συνάφεια μιας καλής πρακτικής σε επίπεδο εθνικού Στρατηγικού Σχεδιασμού [αυτήν της γενίκευσης του Προγράμματος «ΜΕΛΙΝΑ-Εκπαίδευση & Πολιτισμός» με τίτλο «Η Πολιτισμική Αγωγή για τη συνοχή και την ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας» (2001-2004)], με τα σύγχρονα ευρήματα διερεύνησης του ΚΑΝΕΠ/ΓΣΕΕ αναφορικά με βασικά μεγέθη των βαθμίδων της τυπικής εκπαίδευσης. Έρευνα που τεκμηρίωσε την υψηλή διαφοροποίηση όλων των εκπαιδευτικών δεικτών (εισροών και εκροών) σε επίπεδο τοπικών κοινωνιών στη χώρα μας-, κι ανέδειξε πολιτικά τη σημασία των τοπικών κοινωνιών και των μικρών -και συχνά υποτιμημένων- μεγεθών της εκπαίδευσης, ως βασικών δεικτών ποιότητας και αποτελεσματικότητας των εθνικών πολιτικών.
Ακολουθεί -σε όρους μεθοδολογίας- το παράδειγμα του «θεατή-ερμηνευτή έργου τέχνης» ως μια προσπάθεια παράθεσης ενός ακόμη εργαλείου εκμαίευσης για τους εκπαιδευτές ενηλίκων που επιθυμούν να διευρύνουν τις γνώσεις και την πρακτική τους στο πεδίο «η Τέχνη στην Εκπαίδευση Ενηλίκων». Το παράδειγμα αυτό αξιοποιήθηκε στο πλαίσιο του βιωματικού εργαστηρίου με τίτλο «Η ερμηνευτική του έργου τέχνης» που η κα. Ελένη Μωραϊτη Εικαστικός, Συντονίστρια του εργαστηρίου τέχνης του Προγράμματος ΜΕΛΙΝΑ, πρ. Διδάσκουσα στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών συντόνισε στο πλαίσιο του Συνεδρίου.
Στη συνέχεια ακολουθούν τρία κείμενα σχετικά με την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών . Το πρώτο, του Καθηγητή του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου κ. Γιώργου Μπαγάκη «Tο τοπίο της επιμόρφωσης και της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών σήμερα στη χώρα μας. Ζητήματα πολιτικών, μεθοδολογίας, πρακτικών και προοπτικής». Στο πλαίσιό του αναδεικνύονται ζητήματα που αφορούν τις πολιτικές, τη μεθοδολογία και τις πρακτικές της ελληνικής επιμόρφωσης.
Ερευνητικά εστιασμένο περισσότερο στην επαγγελματική εξέλιξη των εκπαιδευτικών, είναι το κείμενο του Δρ. Εμμανουήλ Σοφού «Ο εκπαιδευτικός ως αναστοχαζόμενος επαγγελματίας- ερευνητής», ενώ ακολουθεί το κείμενο της Δρ. Γεωργίας Πασιαρδή για την αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας μέσα από επιστημονική προσέγγιση-Μελέτη περίπτωσης.
Καταληκτικά, το κείμενο της Δρ. Τερεζάκη Χρύσας «Από την Εκπαιδευτική Εμπειρία στην Παράσταση. Ο Αναστοχασμός ως μίας μεγάλης Παράστασης» είναι ένα αφιερωματικό κείμενο στον Γ Κύκλο Δράσης του Προγράμματος «ΣΥΜΜΕΤΕΧΩ-ΕΙΜΑΙ ΕΝΕΡΓΟΣ/Η» ή «Πρόγραμμα Εκπαίδευση Ενηλίκων κι Εναλλακτικά Προγράμματα Εκπαιδευτικής Ηγεσίας». Αφορά στην επιμόρφωση 30μελούς ομάδας εκπαιδευτικών (δασκάλων και διευθυντικών στελεχών), ως μελών Ομάδας Αυτοοργάνωσης υπεύθυνων για τον στρατηγικό σχεδιασμό και τη βιογραφία του Παραστασιακού γεγονότος με τίτλο: «Καταφύγιο-Αναμονή-Φως». Το «καλλιτεχνικό», και παράλληλα «κρίσιμο μαθησιακό», γεγονός έλαβε χώρα στις 06 Ιουνίου 2012 στο Θέατρο «Βλησίδης» στα Χανιά και στις 12 Ιουνίου 2015 στην έναρξη του 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Δια Βίου Μάθησης στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων (https://www.facebook.com/leomanol/media_setset=a.10206864300668581.1073741841.1308862472&type=1&pnref=story, https://www.facebook.com/edeekr?fref=ts ).
Αγαπητοί φίλοι και αναγνώστες σας ευχαριστούμε πολύ για την τιμή του να είστε συνεχώς όλο και περισσότεροι δίπλα κι ανάμεσά μας, δημιουργώντας καθημερινά Κοινωνική Καινοτομία όμως και μεγαλώνοντας την Ομάδα-Κοινότητά μας με Όνειρα και Ελπίδα…!