ISSN:1792-2674
Π. Παϊζάκης: Στέλεχος εκπαίδευσης ενηλίκων από απόσταση
(paizakis@hotmail.com)
Περίληψη
Η εκπαίδευση από απόσταση (distance learning) και νέες φόρμες ηλεκτρονικής μάθησης (e-learning) εισέρχονται όλο και περισσότερο στα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οργανισμούς. Η υβριδική μάθηση (hybrid/blended learning), που συμβαίνει σε χώρους διδασκαλίας με την υποστήριξη σύγχρονων ή ασύγχρονων τεχνολογικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, μεταβάλει την εκπαιδευτική διαδικασία. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση χρησιμοποιείται ευρύτατα από εκπαιδευτικούς οργανισμούς και ιδρύματα στην εκπαίδευση ενηλίκων. Η περίπτωση του Κέντρου Δια Βίου Μάθησης Από Απόσταση (ΚΕ.Δ.Β.Μ.ΑΠ) αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα οργανισμού που κάνει χρήση ενός μεικτού μοντέλου εξ αποστάσεως και δια ζώσης εκπαίδευσης ενηλίκων.
Λέξεις κλειδιά: Εκπαίδευση, Εκπαίδευση από απόσταση, Εκπαίδευση ενηλίκων, Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Από Απόσταση, Δια Βίου Μάθηση
Abstract
The distance education (distance learning) and new forms of electronic learning (e-learning) is becoming more and more in educational institutions and organizations. The hybrid learning (hybrid / blended learning), which occurs in classrooms with the support of modern technology and asynchronous learning activities, change the educational process. The case of the «Centre For Continuing Distance Education» exemplifies the organization uses a mixed model for distance learning.
Keywords:Εducation, e-learning, Αdult distance learning, Distance Continuing Education Center, Life long learning
- Εισαγωγή
Οι ριζικές αλλαγές στις μορφές εργασίας στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, σε συνδυασμό με τις τεχνολογικές εξελίξεις, καθιστούν αναγκαία την συνεχή και αδιάκοπη εξειδίκευση. Η ανάπτυξη της εκπαίδευσης ενηλίκων πρέπει να ιδωθεί ως μία κριτική απάντηση στη σχολική εκπαίδευση και στο εκπαιδευτικό σύστημα γενικότερα. Η αυτοπεποίθηση πολλών ανθρώπων πληγώθηκε στα παιδικά τους χρόνια από τις μαθησιακές διαδικασίες του εκπαιδευτικού συστήματος και έτσι δεν μπόρεσαν να δείξουν τις πραγματικές τους δυνατότητες. Πολλοί έμειναν χωρίς εφόδια για να αντιμετωπίσουν τους πολλαπλούς ρόλους και τις απαιτήσεις της ενήλικης ζωής και τέτοιου είδους ανάγκες έρχεται να καλύψει η εκπαίδευση ενηλίκων δίνοντας τους μία δεύτερη ευκαιρία[1].
Η εκπαίδευση των ενηλίκων αποτελεί ένα πλατύτατο πεδίο, που περιλαμβάνει όλες εκείνες τις δραστηριότητες μέσα από τις οποίες οι άνθρωποι που θεωρούνται ενήλικες από την κοινωνία τους, μαθαίνουν με τρόπου συστηματικό και οργανωμένο. Η εκπαίδευση ενηλίκων περιλαμβάνει την αρχική και επαγγελματική συνεχιζόμενη κατάρτιση, τη μαθητεία, την εκπαίδευση σε χώρους εργασίας. Την εκπαίδευση κοινωνικά αποκλεισμένων ομάδων. Βασικός φορέας υλοποίησης δημόσιου χαρακτήρα την δεδομένη χρονική περίοδο αποτελεί η Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης (Γ.Γ.Δ.Β.Μ), η οποία δημιούργησε και δημιουργεί χιλιάδες τμήματα εκπαίδευσης ενηλίκων, ακόμα και σε απομακρυσμένα χωριά, με ποικίλα αντικείμενα κατάρτισης, ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσει προγράμματα για παλινοστούντες, αναλφάβητους, τσιγγάνους, φυλακισμένους.
Η εκπαίδευση ενηλίκων ουσιαστικά γίνεται πραγματικότητα στον Ελληνικό χώρο μετά το 2000, μέσω των οργανωμένων δράσεων της Γενικής Γραμματείας Εκπαίδευσης Ενηλίκων (Γ.Γ.Ε.Ε) και του Ινστιτούτου Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων (Ι.Δ.ΕΚ.Ε). Το Ι.Δ.ΕΚ.Ε, υπάγεται στην Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων (Γ.Γ.Ε.Ε) ως φορέας υλοποίησης των προγραμμάτων της. Μέσα από το Ι.Δ.ΕΚ.Ε, υλοποιούνται προγράμματα μέσω των Κέντρων Εκπαίδευσης Ενηλίκων (Κ.Ε.Ε), των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας (Σ.Δ.Ε), της Συμβουλευτικής Γονέων, των Κέντρων Δια Βίου Μάθησης Από Απόσταση (ΚΕ.Δ.Β.Μ.ΑΠ), της Εκπαίδευσης Μεταναστών στην Ελληνική Γλώσσα κ.λ.π.
- Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Από Απόσταση (ΚΕ.Δ.Β.Μ.ΑΠ)
2.1 Εξ αποστάσεως εκπαίδευση μέσω του ΚΕ.Δ.Β.Μ.ΑΠ
Η Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων μέσω του Κέντρου Δια Βίου Μάθησης Από Απόσταση (ΚΕ.Δ.Β.Μ.ΑΠ), έχει ως αποστολή την ανοιχτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση και κατάρτιση, τη σύνδεση και συνεργασία με τα εκάστοτε συστήματα ανοιχτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τον νόμο 3369/ 2005 τα προγράμματα Δια Βίου Εκπαίδευσης και Κατάρτισης είναι δυνατόν να διεξάγονται και με μεθόδους εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
2.2 Στόχος
Στόχος του ΚΕ.Δ.Β.Μ.ΑΠ είναι η παροχή ηλεκτρονικής και εξ αποστάσεως εκπαίδευση σε όσους πολίτες το επιθυμούν και κατέχουν τις βασικές δεξιότητες ηλεκτρονικών υπολογιστών. Αξιοποιώντας της νέες τεχνολογίες και την ηλεκτρονική εκπαίδευση από απόσταση, παρέχεται η δυνατότητα στους πολίτες να ενταχθούν σε σύγχρονα και ευέλικτα προγράμματα εκπαίδευσης, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα τους.
2.3 Επιπρόσθετα Στοιχεία
Το σύστημα διαχείρισης της δια βίου μάθησης ενηλίκων από απόσταση λειτουργεί στην διεύθυνση http://www.keeenap.gr/lms, όπου υποβάλλονται και οι αιτήσεις για τα προγράμματα. Το ΚΕ.Δ.Β.Μ.ΑΠ προσφέρει έξι εκπαιδευτικά προγράμματα Δια Βίου Εκπαίδευσης και Επιμόρφωσης ενηλίκων από Απόσταση 250 ωρών:
Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών για αποφοίτους Λυκείου
Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών για αποφοίτους Γυμνασίου
Οικονομία-Διοίκηση-Επιχειρήσεις για αποφοίτους Λυκείου
Οικονομία-Διοίκηση-Επιχειρήσεις για αποφοίτους Γυμνασίου
Περιβάλλον και αειφόρος Ανάπτυξη για αποφοίτους Λυκείου
Περιβάλλον και αειφόρος Ανάπτυξη για αποφοίτους Γυμνασίου
Πολιτισμός, τουρισμός και περιφερειακή ανάπτυξη
Τα προγράμματα αυτά αφορούν αποφοίτους Γυμνασίου ή Λυκείου ή Ανώτατης Εκπαίδευσης και οδηγούν στην απόκτηση «Πιστοποιητικού Δια Βίου Εκπαίδευσης». Κάθε πρόγραμμα αποτελείται από 5 διδακτικές ενότητες των 50 ωρών η κάθε μία. Η κάθε ενότητα διαρκεί 8 βδομάδες, με περίπου 6 ώρες μελέτης ανά βδομάδα. Στα εκπαιδευτικά προγράμματα δια βίου εκπαίδευσης και επιμόρφωσης ενηλίκων από απόσταση μπορούν να φοιτήσουν όλοι οι ενήλικες (άνεργοι και εργαζόμενοι, ανεξάρτητα από φύλο, μορφωτικό επίπεδο, καταγωγή και θρησκεία, ηλικίας 18 ετών και πάνω. Προϋπόθεση για την ένταξη στα τμήματα μάθησης των εκπαιδευτικών προγραμμάτων είναι οι πιστοποιημένες βασικές γνώσεις και δεξιότητες χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών από αρμόδιους φορείς. Απαραίτητα δικαιολογητικά είναι το απολυτήριο λυκείου και πιστοποιητικό βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων χρήσης υπολογιστών. Επίσης λαμβάνονται υπόψη και κοινωνικά κριτήρια σε ποσοστό 20%. Στην περίπτωση που οι αιτήσεις για συμμετοχή στα προγράμματα ΚΕ.Δ.Β.Μ.ΑΠ είναι περισσότερες από τις προσφερόμενες θέσεις, διεξάγεται ανοικτή και δημόσια κλήρωση.
2.4 Αποσαφήνιση όρων
2.4.1 Ο όρος εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση
Ως εξ αποστάσεως εκπαίδευση ορίζεται η υποβοηθούμενη από τα μέσα επικοινωνίας εκπαίδευση (ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ταχυδρομείο, ραδιόφωνο, τηλεόραση, βίντεο, διαδίκτυο, υπολογιστές, τηλεδιάσκεψη) με μικρή ή καθόλου διαπροσωπική ή σε τάξη επαφή μεταξύ εκπαιδευτή και εκπαιδευομένου[2].
2.4.2 Ο όρος ηλεκτρονική μάθηση
Η δυναμική των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που αναπτύχθηκαν αξιοποιώντας τον παγκόσμιο ιστό, καθώς και οι συνεχείς εξελίξεις στο πεδίο των μαθησιακών τεχνολογιών (learning technologies), οδήγησαν στον ορισμό μίας νέας θεώρησης. Ως ηλεκτρονική μάθηση ορίζεται οι νέες τεχνολογίες που επιτρέπουν την προσφορά-παροχή ηλεκτρονικών εκπαιδευτικών υπηρεσιών και διευκολύνουν την ανάπτυξη δεξιοτήτων και γνώσεων[3].
2.4.3 Ο όρος ΚΕ.Δ.Β.Μ.ΑΠ
Το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Από Απόσταση έχει ως σκοπό την παροχή ηλεκτρονικής εξ αποστάσεως εκπαίδευση (e-learning) σε ενδιαφερόμενους πολίτες. Το έργο εντάσσεται στο επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» 2007-2013 και είναι συγχρηματοδοτούμενο από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους.
- Μεθοδολογία έρευνας
3.1 Στόχος της έρευνας
Στόχος της έρευνας είναι η καταγραφή όλων εκείνων των στοιχείων που θα μας δώσουν την δυνατότητα να καθορίσουμε το επίπεδο λειτουργικότητας και αποτελεσματικότητας του αξιολογουμένου, που στην προκειμένη περίπτωση είναι το πρόγραμμα εκπαίδευσης από απόσταση του ΚΕ.Δ.Β.Μ.ΑΠ (Κέντρο Δια Βίου Μάθηση Από Απόσταση), της Γενικής Γραμματείας Εκπαίδευσης Ενηλίκων, το οποίο ως σκοπό έχει την εκπαίδευσης ενηλίκων σε τομείς που έχουν να κάνουν με το περιβάλλον, με την οικονομία και τις νέες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών.
3.2 Το δείγμα της έρευνας
Πρόκειται για μία ποσοτική έρευνα που διεξήχθη με την μέθοδο της τεχνικής του ερωτηματολογίου-Δελτίου Αξιολόγησης, τον Μάρτιο 2011 στην πόλη των Χανίων, σε εκπαιδευόμενους των προγραμμάτων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν συνολικά 40 εκπαιδευόμενοι των τμημάτων μάθησης, στα προγράμματα Περιβάλλον-Αειφόρος Ανάπτυξη, Οικονομία-Διοίκηση-Επιχειρήσεις και Νέες τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών, στα πλαίσια της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης μέσω του Κέντρου Δια Βίου Μάθησης από Απόσταση της Γενικής Γραμματείας Δια Βίου Μάθησης.
3.3 Εργαλεία της έρευνας
Τα εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε για την αξιολόγηση του Κέντρου Δια Βίου Μάθησης Από Απόσταση (ΚΕ.Δ.Β.Μ.ΑΠ) είναι το Δελτίο Αξιολόγησης, το οποίο χωρίζεται αναφορικά σε πέντε διαφορετικά επιμέρους Δελτία αξιολόγησης, με συνολικά 10 ερωτήματα, με τον τρόπο απάντησης να είναι ερωτήσεις με εξάβαθμη κλίμακα διαβαθμισμένης αξιολόγησης.
3.4 Απόκτηση δεδομένων
Τα σημαντικά ευρήματα που έχουν προκύψει ως σήμερα, που σχετίζονται με τα αποτελέσματα της δια βίου μάθησης, ενισχύουν την ανάγκη περαιτέρω ερευνητικής δραστηριότητας. Στην παρούσα μελέτη επιχειρείται η προσέγγιση των ευρύτερων οφελών που εκρέουν από την συμμετοχή των πολιτών σε προγράμματα του ΚΕ.Δ.Β.Μ.ΑΠ.
Το δελτίο αξιολόγησης που καταρτίσαμε, απευθύνεται σε άτομα τα οποία έχουν συμμετάσχει στο παρελθόν σε προγράμματα του ΚΕΔΒΜΑΠ και διαρθρώνεται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει ερωτήματα που αφορούν δημογραφικά στοιχεία. Επιλέχθηκαν έξι δημογραφικές μεταβλητές, ως οι συναφείς με τους στόχους της έρευνας και οι οποίες αποσκοπούν σε πληροφορίες σχετικά με το φύλο, την ηλικία, το επίπεδο εκπαίδευσης, την επαγγελματική κατάσταση, την οικογενειακή κατάσταση και το θεματικό αντικείμενο του προγράμματος που συμμετείχαν. Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει 10 κλειστού τύπου ερωτήματα, υπό τη μορφή αυτοαναφορών, κατανεμημένα σε πέντε θεματικές ενότητες, κατά αντιστοιχία με τις ερευνητικές υποθέσεις. Οι πέντε θεματικές ενότητες, που περιλαμβάνονται στο ερωτηματολόγιο είναι οι εξής:
Διδασκαλία των μαθημάτων και αξιολόγηση των εκπαιδευτών
Ποιότητα των μέσων διδασκαλίας
Αποτελεσματικότητα του σεμιναρίου
Συνολική αξιολόγηση του διαδικτυακού σεμιναρίου
Διαδικτυακή-Δια ζώσης επιμόρφωση
Στην πρώτη θεματική ενότητα, που αφορά την αξιολόγηση των μαθημάτων και των εκπαιδευτών, οι εκπαιδευόμενοι ρωτήθηκαν σε ποιο βαθμό επιτεύχθηκαν οι στόχοι των μαθημάτων, αν το συγκεκριμένο σεμινάριο ξεπέρασε τις προσδοκίες τους και αν οι διδάσκοντες είχαν την εκπαιδευτική επάρκεια για την διεξαγωγή σεμιναρίων τέτοιου επιπέδου.
Στην δεύτερη θεματική ενότητα, που αφορά την ποιότητα των μέσων διδασκαλίας, τα ερευνητικά ερωτήματα αφορούσαν το πόσο ικανοποιημένοι ήταν από την λειτουργικότητα της πλατφόρμας που χρησιμοποιήθηκε για την διεξαγωγή του προγράμματος και πόσο χρήσιμες ήταν οι σημειώσεις που παρευρισκόντουσαν σε αυτή.
Η τρίτη θεματική ενότητα του ερωτηματολογίου αφορούσε ερευνητικά ερωτήματα που σχετίζονταν με την αποτελεσματικότητα του προγράμματος, δηλαδή σε ποιο βαθμό το πρόγραμμα των δια ζώσης συναντήσεων ήταν βολικό και αν σε συνολικό βαθμό θεωρούν το σεμινάριο αποτελεσματικό.
Η τέταρτη θεματική ενότητα αφορά την συνολική αξιολόγηση του προγράμματος, δηλαδή κατά πόσο οι εκπαιδευόμενοι θεωρούν ότι θα πρέπει να γίνουν αλλαγές στην δομή και τον τρόπο διεξαγωγής του προγράμματος και σε ποιο βαθμό θα προτείνανε σε συγγενείς και φίλους για μία μελλοντική παρακολούθηση.
Τέλος η Πέμπτη θεματική ενότητα είχε να κάνει με την δικτυακή επιμόρφωση και σε ποιο βαθμό έμειναν ικανοποιημένοι από την διαδικτυακή επιμόρφωση και αν θα επέλεγαν ένα διαδικτυακό σεμινάριο για μελλοντικές επιμορφώσεις.
Τα ευρήματα της έρευνας ευελπιστούμε ότι θα παρέχουν πληροφόρηση ώστε να χρησιμοποιηθούν ανατροφοδοτικά στην βελτίωση του σχεδιασμού και της παράδοσης εκπαιδευτικών προγραμμάτων καθώς και στην στήριξη και προώθηση των πολιτικών για την Δια Βίου Μάθηση γενικότερα.
3.5 Παρουσίαση των αποτελεσμάτων
Στο μέρος της εργασίας αυτή θα παρουσιάσουμε και θα σχολιάσουμε ξεχωριστά, με αναλυτικό τρόπο, τα αποτελέσματα που πηγάζουν από την έρευνα. Κάνοντας μία σύντομη παρουσίαση των δημογραφικών στοιχείων της έρευνας και δημιουργώντας το προφίλ των εκπαιδευομένων, παρατηρούμε ότι ο μέσος εκπαιδευόμενος είναι γυναίκα (σε ποσοστό 65%), άτομο εργαζόμενο (σε ποσοστό 52%), το επίπεδο εκπαίδευσης ιδιαίτερα υψηλό (σε ποσοστό 70% πτυχιούχοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης), ηλικίας 25-52 ετών, ανύπαντροι (σε ποσοστό 60%). Αναλύοντας ξεχωριστά τα ερευνητικά ερωτήματα έχουμε ότι:
1) Σε σχέση με το πρώτο ερευνητικό ερώτημα σε ποιο βαθμό επιτεύχθηκαν οι στόχοι των μαθημάτων, βρέθηκε ότι:
Ένα ποσοστό που ξεπερνάει το 67% δηλώνει ότι επιτεύχθηκαν πολύ και πάρα πολύ
Μόλις το 8% δηλώνει ότι επιτεύχθηκαν λίγο οι στόχοι των μαθημάτων.
2) Σε σχέση με το δεύτερο ερευνητικό ερώτημα, σε ποιο βαθμό η παρακολούθηση των μαθημάτων ξεπέρασε τις προσδοκίες σας, βρέθηκε ότι:
το 52% θεωρεί ότι ξεπέρασε κατά πολύ-πάρα πολύ τις προσδοκίες του
ενώ ένα σημαντικό ποσοστό της τάξης το 32% απάντησε αρκετά, κάτι που δείχνει ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης του συγκεκριμένου σεμιναρίου και πιο συγκεκριμένα στο θέμα των μαθημάτων.
3) Σε σχέση με το τρίτο ερευνητικό ερώτημα, σε ποιο βαθμό οι διδάσκοντες είχαν την εκπαιδευτική επάρκεια για την ομαλή διεξαγωγή του προγράμματος, βρέθηκε ότι:
Ένα ποσοστό της τάξης του 70% απάντησε πολύ-πάρα πολύ, κάτι που δείχνει ότι οι εκπαιδευτικοί είχαν την εκπαιδευτική επάρκεια, ετοιμότητα, δεξιότητες αλλά και εμπειρία για την επιτυχής υλοποίηση των προγραμμάτων
ενώ είναι εντυπωσιακό το ποσοστό του μόλις 3% στις απαντήσεις λίγο-ελάχιστα-καθόλου στο θέμα της εκπαιδευτικής επάρκειας των διδασκόντων
4) Σε σχέση με το τέταρτο ερευνητικό ερώτημα, σε ποιο βαθμό ήταν χρήσιμες οι σημειώσεις που αναρτήθηκαν στην πλατφόρμα του προγράμματος του ΚΕ.Δ.Β.Μ.ΑΠ, βρέθηκε ότι:
Ένα ποσοστό της τάξης του 58% ήταν πολύ-πάρα πολύ ικανοποιημένο και ένα ποσοστό περίπου 33% αρκετά ικανοποιημένο, το οποίο ερμηνεύεται ότι ναι μεν ικανοποίησε τους εκπαιδευόμενους το συγκεκριμένο υλικό, αλλά μπορούν να γίνουν βελτιώσεις.
Το ποσοστό των δυσαρεστημένων, αυτών δηλαδή που απάντησαν ελάχιστα-λίγο-καθόλου, δεν ξεπερνάει το 3%, κάτι που απεικονίζει την γενικότερη ικανοποίηση των εκπαιδευομένων.
5) Σε σχέση με το πέμπτο ερευνητικό ερώτημα, σε ποιο βαθμό είστε ικανοποιημένοι από την πλατφόρμα του ΚΕ.Δ.Β.Μ.ΑΠ που χρησιμοποιείται για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, βρέθηκε ότι:
Ένα ποσοστό της τάξης του 77% απάντησε πολύ-πάρα πολύ ικανοποιημένο, που δείχνει την αξιοπιστία, την χρηστικότητα και την καλή λειτουργία γενικότερα της πλατφόρμας.
Μόλις το 6% απάντησε ότι είναι ελάχιστα-λίγο-καθόλου ικανοποιημένη από την συγκεκριμένη πλατφόρμα.
6) Σε σχέση με το έκτο ερευνητικό ερώτημα, σε ποιο βαθμό το πρόγραμμα των δια ζώσης συναντήσεων ήταν βολικό για εσάς, βρέθηκε ότι:
Ποσοστό 75% έμεινε πολύ-πάρα πολύ ικανοποιημένος από το πρόγραμμα των δια ζώσης συναντήσεων, οι οποίες διεξάγονταν πάντοτε ημέρα Κυριακή και ώρα 10.00 π.μ
Ενώ μόλις το 8% απάντησε ότι οι συναντήσεις ήταν λίγο-ελάχιστο ή καθόλου βολικές.
7) Σε σχέση με το έβδομο ερευνητικό ερώτημα, σε ποιο βαθμό θεωρείται ότι το συγκεκριμένο σεμινάριο είναι αποτελεσματικό, βρέθηκε ότι:
Το 64% το θεωρεί πολύ-πάρα πολύ αποτελεσματικό και ένα ποσοστό του 33% αρκετά αποτελεσματικό. Τα παραπάνω ποσοστά δείχνουν ότι το συνολικό αποτέλεσμα είναι πολύ καλό, η ικανοποίηση των εκπαιδευομένων μεγάλη, αν και υπάρχουν αρκετά περιθώρια βελτίωσης ακόμα.
Μόλις το 3% έμεινε λίγο-ελάχιστα-καθόλου ικανοποιημένο από το συγκεκριμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης.
8) Σε σχέση με το όγδοο ερευνητικό ερώτημα, σε ποιο βαθμό θα προτείνατε το συγκεκριμένο σεμινάριο σε συναδέλφους και φίλους, βρέθηκε ότι:
Το 78% των εκπαιδευομένων απάντησαν ότι θα πρότειναν ανεπιφύλακτα το συγκεκριμένο σεμινάριο σε φίλους για μελλοντική παρακολούθηση, ποσοστό που αναδεικνύει την επιτυχία του σεμιναρίου,
ενώ είναι μηδενικό το ποσοστό των εκπαιδευομένων που απάντησαν λίγο-ελάχιστα ή καθόλου στο συγκεκριμένο ερώτημα.
9) Σε σχέση με το ένατο ερώτημα, σε ποιο βαθμό θεωρείτε ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές στην οργάνωση του συγκεκριμένου διαδικτυακού σεμιναρίου, βρέθηκε ότι:
Οι απαντήσεις των εκπαιδευομένων ποικίλουν, κάτι το οποίο απεικονίζεται και στο παρακάτω σχήμα. Ένα ποσοστό του 42% απάντησε ότι πρέπει να γίνουν κάποιες αλλαγές στην οργάνωση του σεμιναρίου ενώ ένα ποσοστό της τάξης του 39% απάντησε ελάχιστα-λίγο ή και καθόλου. Από τις απαντήσεις των εκπαιδευομένων εξάγεται το συμπέρασμα ότι παρόλη την ικανοποίηση των εκπαιδευομένων για το σεμινάριο, υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης στο οργανωτικό κομμάτι.
10) Σε σχέση με το δέκατο ερώτημα, σε ποιο βαθμό θα επιλέγατε το διαδικτυακό σεμινάριο για μελλοντικές επιμορφώσεις, βρέθηκε ότι:
Ένα ποσοστό της τάξης του 94% απάντησε “πολύ-πάρα πολύ” στο να παρακολουθήσει στο μέλλον ένα σεμινάριο από απόσταση, γεγονός που αποδεικνύει την χρησιμότητα αλλά και την ευρύτερη αποδοχή των σεμιναρίων από απόσταση από τους εκπαιδευομένους. Η έλλειψη χρόνου των εκπαιδευομένων αλλά και οι διευκολύνσεις που προσφέρει ένα σεμινάριο από απόσταση, όπου δεν απαιτείται η παρουσία τους σε συγκεκριμένη ώρα και σε συγκεκριμένο χρόνο, οδηγεί τους πολίτες πολλές φορές στην προτίμηση τους σε σχέση με ένα δια ζώσης σεμινάριο.
- Συμπεράσματα-Προτάσεις
Η εκπαίδευση ενηλίκων αναγνωρίζεται ως ένας θεσμός δια βίου μάθησης, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η εκπαίδευση ενηλίκων παρέχει και εγγυάται γνώσεις και δεξιότητες που θεωρούνται απαραίτητες για τον καθένα στο πλαίσια των συνεχών αλλαγών και εξελίξεων στην κοινωνία. Στην χώρα μας, συνεχώς θεσπίζονται δομές και προδιαγραφές σε θέματα οργάνωσης και συντονισμού των δομών εκπαίδευσης ενηλίκων, ώστε τα προγράμματα που προσφέρονται να είναι όσο γίνεται αποτελεσματικά και οι εκπαιδευόμενοι να ωφελούνται στο μέγιστο βαθμό στην απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων.
Η Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης (πρώην Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων), του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, ο οποίος θεωρείται ο αρμόδιος κεντρικός φορέας σε θέματα εκπαίδευσης ενηλίκων, υλοποιεί μία σημαντική προσπάθεια ενίσχυσης όλων των δομών εκπαίδευσης ενηλίκων, όπου το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Από Απόσταση (ΚΕ.Δ.Β.Μ.ΑΠ) αποτελεί χαρακτηριστική δομή αυτού.
Από την έρευνα που πραγματοποιήσαμε μεταξύ των εκπαιδευόμενων που συμμετέχουν ή συμμετείχαν σε εξ αποστάσεως προγράμματα του ΚΕ.Δ.Β.Μ.ΑΠ, στους τομείς Οικονομία-Διοίκηση-Επιχειρήσεις, Περιβάλλον-Αειφόρος Ανάπτυξη, Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών, απορρέει η ανάγκη δημιουργίας και εφαρμογής ενός συστηματικού μοντέλου εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, το οποίο θα συμβάλλει ουσιαστικά και αποτελεσματικά στην επιμόρφωση των εκπαιδευομένων. Οι εκπαιδευόμενοι που συμμετείχαν στην έρευνα χαρακτηρίζουν ως επιτυχημένα τα προγράμματα και δηλώνουν την ικανοποίηση τους από την συμμετοχή τους σε αυτά. Τα κυριότερα προβλήματα που επισημάνθηκαν μέσω της έρευνας έχουν σχέση με το υλικό διδασκαλίας και την διάρθρωση του, καθώς και ο μικρός χρόνος των δια ζώσης συναντήσεων, ο οποίος είναι 10 ώρες σε κάθε ενότητα 50 ωρών.
Προτάσεις που θα συνεισφέρουν στην βελτίωση και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων δια βίου μάθησης από απόσταση με βάση τα αποτελέσματα της παραπάνω ερευνητική μελέτη που διεξήχθη είναι τα εξής:
Διεύρυνση των θεματικών ενοτήτων του προγράμματος καθώς βελτίωση των θεματικών ενοτήτων που διδάσκονται οι ενήλικες μέσω της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης
Μεγαλύτερη διάρκεια των δια ζώσης συναντήσεων ώστε να καλυφθεί μεγαλύτερο μέρος της ύλης αλλά και επίλυσης των αποριών
Αύξηση της δυσκολίας ορισμένων ενοτήτων-εργασιών και ελάττωση της σε άλλες και γενικότερα μία εξισορρόπηση της δυσκολίας των ενοτήτων.
Επέκταση του προγράμματος εκπαίδευσης από απόσταση και σε επιπλέον τομείς-δράσεις.
Παρά την ικανοποίηση των εκπαιδευομένων για την εκπαιδευτική επάρκεια των εκπαιδευτών, μία περεταίρω εκπαίδευση τους πάνω σε θέματα εκπαίδευσης ενηλίκων από απόσταση, σίγουρα θα δημιουργούσε ακόμα καλύτερες προϋποθέσεις και θα επέφερε ακόμα θετικότερα αποτελέσματα στα συγκεκριμένα προγράμματα.
Βιβλιογραφία
Ελληνόγλωσση
ΒΑΣΑΛΑ Π., ΓΚΙΟΣΟΣ Ι., ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑ Μ., ΛΙΟΝΑ-ΡΑΚΗΣ, Α., ΞΕΝΟΣ Μ., ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Χ. (2005). Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση: Παιδαγωγικές και Τεχνολογικές Εφαρμογές.. Πάτρα: Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο.
ΚΟΚΚΟΣ. Α, ΛΙΟΝΑΡΑΚΗΣ, Α., ΜΑΤΡΑΛΗΣ, Χ., ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Χ. (1998). Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση: Το εκπαιδευτικό υλικό και οι νέες τεχνολογίες. Τόμος Γ. Πάτρα: Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο.
Ιστοσελίδες
Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Από Απόσταση. Στο: http://www.keeenap.gr/lms/course/view.php?id=452 (προσπελάστηκε στις 29/04/2011)
Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Από Απόσταση. Στο: http://www.keeenap.gr/keeenap (προσπελάστηκε στις 15/04/2011)
Βικιπαίδεια, Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. Στο:
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BE_%CE%B1%CF%80%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%AC%CF%83%CE%B5%CF%89%CF%82_%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7 (προσπελάστηκε στις 14/04/2011)
[1] Κόκκος, Α. (2005), Εκπαίδευση Ενηλίκων: Ανιχνεύοντας το πεδίο. Μεταίχμιο, σελ.176
[2] Wikipedia, “Distance Education”. Στο: http://en.wikipedia.org/wiki/Distance_education (προσπελάστηκε στις 29/04/2009).
[3] Sanders, K. (2001). Fast path to success with centra, Lexington, p.p 73