ISSN:1792-2674
Συντονισμός: Δρ. Χρύσα Τερεζάκη, Συντονίστρια ΕΔΕΕΚ
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ RAPORTEURS
Χ. ΤΕΡΕΖΑΚΗ: Θα καλέσω στο βήμα τον εκπρόσωπο του 2ου στρογγυλού τραπεζιού με τίτλο «Η Πόλη Εμπνέει» τον κ. Μάρκο Περράκη, του 3ου με τίτλο «η Πόλη που Εκπαιδεύεται κι Εκπαιδεύει» τον κ. Νίκο Παΐζη, του 4ου αναφορικά με την «Πόλη που Νοιάζεται» με εκπρόσωπο την κα. Ρέππα και του 5ου που αφορά στο τραπέζι της «Πόλης που Επιχειρεί και Ταξιδεύει μέσω της Αυτοδιοίκησης» με εκπρόσωπο τον κ. Χρηστάκη. Πρόκειται για το τραπέζι που μόλις ολοκληρώθηκε.
Για το 1ο τραπέζι να θυμίσω απλώς ότι λόγω χρόνου αυτό δεν πραγματοποιήθηκε στο χρόνο που είχε προγραμματιστεί, το πρώτο βράδυ του συνεδρίου μας, ωστόσο τα μέλη του -οι προσκεκλημένοι μας εισηγητές- ενσωματώθηκαν στα στρογγυλά τραπέζια της επόμενης ημέρας. Έχετε κρατήσει αγαπητοί συνάδελφοι rapporteurs σημειώσεις από τις ομάδες σας στις οποίες είδατε τα άτομα να συζητούν συμμετοχικά από κοντά. Τον λόγο έχει ο εκπρόσωπος από το στρογγυλό τραπέζι 2, δηλαδή ο κ. Περράκης. (ομιλίες εκτός μικροφώνου). Εντάξει ξεκινάμε από τον εκπρόσωπο του στρογγυλού τραπεζιού 3, δηλαδή τον κ Ν. Παϊζη. Ας ξεκινήσουμε από την Εκπαίδευση και την ΔΒΜ.
Ν. ΠΑΪΖΗΣ: Το στρογγυλό τραπέζι 3 είχε δύο σημαντικές ειδήσεις: Πρώτον, σε αυτό συμμετείχε όλη η διοίκηση της Εκπαίδευσης του νησιού ή έστω το μεγαλύτερο κομμάτι της. Δηλαδή η Περιφερειακή Καθοδήγηση της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας, οι Διευθυντές εκπαίδευσης της Πρωτοβάθμιας του Ρεθύμνου, των Χανίων, οι Σχολικοί Σύμβουλοι και ήταν και εκπρόσωποι Σχολείων, ο Διευθυντής του Πειραματικού του Πανεπιστημίου Κρήτης, ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Γ. Μπαγάκης και πολλές ειδικότητες. Επίσης, ήταν ο Δημήτρης ο Μπράτης, ο αιρετός του ΚΥΣΠΕ κι εγώ ως rapporteur.
Η συζήτηση στην αρχή δεν φαινόταν ότι θα καταλήξει σε κάτι ουσιαστικό, τουλάχιστον για ένα από τα κορυφαία ζητήματα όλων των εθνικών διαλόγων που έχουν γίνει για την εκπαίδευση από το 2005 και μετά. Στη συζήτηση ακούστηκαν επιχειρήματα, και για όσους ασχολούνται με την εκπαιδευτική πολιτική, όπως κι εμείς, είναι σημαντικό το να διατηρηθούν τα μαγνητοφωνημένα πρακτικά διότι περιέχουν επιχειρήματα που αποδίδουν αξία ακόμα και στον νόμο 1566. Το βασικό νομοθέτημα της εκπαίδευσης για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπιζε στην σφαιρικότητα τους τα ζητήματα. Ακούστηκαν πολύ σημαντικές λέξεις-κλειδιά, κάποιες από αυτές θα τις επαναλάβω.
Θα ήθελα να πω στον Πέτρο τον Γουγουλάκη, ως τον κεντρικό ομιλητή του συνεδρίου, ότι η λέξη «εμπιστοσύνη» και μάλιστα με την διάσταση την πολιτική του όρου και την σημασία της, ήταν αυτή που τελικά κυριάρχησε στις τοποθετήσεις των περισσότερων από τους συμμετέχοντες. Και μιλάμε για περίπου 15 συμμετέχοντες. Οι δε προτάσεις και εκτιμήσεις τους ως προς το κείμενο έχουν ως εξής: Για την κατάρτιση των στελεχών της εκπαίδευσης και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών υπάρχει σημαντικό ζήτημα εμπιστοσύνης, διαλόγου, συμμετοχικού σχεδιασμού και συνέργιας με μεθοδικότητα, συστηματικότητα και συντονισμένη λειτουργία. Η διατύπωση σημαίνει ότι τα συγκεκριμένα δεν υφίστανται αυτή τη στιγμή. Ως εκ τούτου απαιτείται συμμετοχικός σχεδιασμός βασισμένος σε τεκμηριωμένη διάγνωση επιμορφωτικών αναγκών για εκπαιδευτικούς και στελέχη της εκπαίδευσης, γονείς και μικτές ομάδες, σχεδιασμός ισορροπημένος ως προς την κατεύθυνση, δηλαδή ανάμεσα στο «top down» και στο «bottom up» ώστε να υπάρχουν διακριτικά όρια και να μπορούν να λειτουργούν συνθετικά αλλά και σε ισορροπία και σε απόλυτη συνέργεια με την τοπική αυτοδιοίκηση, τους γονείς και τους άλλους τοπικούς, πολιτιστικούς και άλλους φορείς. Με διασφαλισμένο κλίμα εμπιστοσύνης, υψηλής ποιότητας, συμμετοχής, συναίνεσης, σύνθεσης, ενίσχυσης των πολιτικών και των πολλαπλών μοντέλων επιμόρφωσης, από την «αυτομόρφωση» και «αυτοεπιμόρφωση» στην «επιμόρφωση με ειδικούς» και, τελικά, στο πιο σημαντικό που αναγνωρίστηκε, τη δημιουργία «κοινοτήτων μάθησης».
Επομένως, με βαθμούς ελευθερίας, αυτονομία, έλεγχο και λογοδοσία, ταυτόχρονα, με τρόπο ώστε να αξιοποιεί τις τεχνικές Εκπαίδευσης Ενηλίκων και την εργασία σε ομάδες. Αντικείμενο της επιμόρφωσης, προφανώς, να είναι τα παραδείγματα καλής πρακτικής, διδακτικής και εκπαιδευτικού υλικού. Η ποιότητά της, δε, να διασφαλίζεται σε όλα τα επίπεδα στοχεύοντας σε ένα σχολείο προσώπων, ‘πρόληψης’, ‘συνάντησης’ και ‘συμπερίληψης’. Αξίζει να πω ότι ένας συνάδελφος, ο Διευθυντής του Πειραματικού Σχολείου θεώρησε ότι η διατύπωση, η διάγνωση των επιμορφωτικών αναγκών των εκπαιδευτικών δεν θα πρέπει να εξαντληθεί σε αυτά που οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί θα πουν, αλλά ότι θα έπρεπε σε ένα σχολείο συμμετοχικού σχεδιασμού και διαλόγου να έχουν άποψη και οι μαθητές. Αυτά από την ομάδα 3.
Χ. ΤΕΡΕΖΑΚΗ: Ευχαριστούμε θερμά τον εκπρόσωπο του 3ου τραπεζιού. Συμμετοχικός λοιπόν σχεδιασμός, όπως οι εκπαιδευτικοί τον αντιλαμβάνονται κα. Μιχαήλ και αντιλαμβάνονται ότι ακόμα και μέχρι τα παιδιά μπορεί να φτάσει. Παρατηρούμε βεβαίως το πλεονέκτημα που έχει η Εκπαίδευση στο κομμάτι της ανάδειξης της αναγκαιότητας για μάθηση στην κοινωνία των πολιτών. Κάτι λογικά αναμενόμενο πρέπει να πούμε μιας και το Συνέδριο είναι εκπαιδευτικό. Ήταν εξαιρετικές οι τοποθετήσεις των αρχόντων μας στο 5ο στρογγυλό τραπέζι πριν, όμως κι εδώ ισχύει αυτό που λέμε ιδωμένη έννοια «από άλλη οπτική και σε άλλο πλαίσιο». Έχοντας επιστρέψει κατά κάποιο τρόπο στο πλαίσιο το εκπαιδευτικό και μιλώντας οι εκπαιδευτικοί και οι εκπαιδευτές ενηλίκων μεταξύ μας να καλέσω στη συνέχεια την κυρία Αναστασία Ρέππα, να πάρει τον λόγο. Την κα. Ρέππα την ευχαριστούμε διπλά γιατί αντικαθιστά την κυρία Χατζηπαναγιώτου από το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Κύπρου και ανέλαβε πέρα από το κοινό τους εργαστήριο και την συμβολή σε αυτό το πόστο. Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ. Έχετε πολύ μεγάλη εμπειρία στο χώρο της Εκπαίδευσης Ενηλίκων και της εκπαίδευσης του Ανθρώπινου Δυναμικού κα. Ρέππα. Τα πορίσματα της ομάδας σας παρακαλούμε.
Α. ΡΕΠΠΑ: Καλό απόγευμα και από εμένα. Στο δικό μας τραπέζι το 4ο που είχε τίτλο, «Η Πόλη Νοιάζεται» όπως θα έχετε δει, είχαμε στελέχη από την Αυτοδιοίκηση, από τους Δήμους και Κρήτης, αλλά και Θέρμης της Θεσσαλονίκης, είχαμε τις συζητήσεις και τις τοποθετήσεις των δύο συντονιστών, του κ. Γουγουλάκη και της κυρίας Ζομπανάκη. Δεν θα εξειδικεύσω αν και εδώ τα έχω, θα τα δείτε για τον καθένα τι έχει πει, ωστόσο είμαι υποχρεωμένη να πω τα κύρια σημεία, για παράδειγμα από τον κ. Κουλαουζίδη κρατήσαμε ότι ήταν με την διπλή του ιδιότητα και μας έδωσε μια σαφή τοποθέτηση του γιατί αποτυγχάνουν τα προγράμματα κατάρτισης ανθρώπινου δυναμικού δια βίου μάθησης, κυρίως στους δήμους. Κι αυτό γιατί οι περισσότεροι δήμοι δεν τα αγαπούν κι έτσι αποτυγχάνουν. Αντιστάθμισμα αυτού είχαμε τον εκπρόσωπο του ΚΔΒΜ, τον Παναγιώτη το Παϊζάκη από τον Δήμο Πλατανιά. Εκεί είδαμε το ακριβώς αντίθετο. Το πώς, δηλαδή, επιτυγχάνουν εκεί τα προγράμματα, γιατί ο ίδιος ο Δήμαρχος αγαπάει τη ΔΒΜ κι εμψυχώνει τα στελέχη. Μπράβο στον Παναγιώτη και στους άλλους. Ένα καινούριο πράγμα που αναδείχθηκε ήταν ένα νέο δίκτυο που γίνεται με πρωτοβουλία κάποιων ανθρώπων εθελοντών και εκπρόσωπος είναι η κυρία Καραβασίλη, η οποία μας ανέφερε το δίκτυο «Διαβάζω για τους άλλους», που μέσα από την πολλαπλή εφαρμογή της τεχνικής του διαβάσματος ειδικά εκπαιδευμένοι άνθρωποι μπορούν να βρίσκονται πράγματι παντού: στο σπίτι, στο σχολείο, στις φυλακές, στο νοσοκομείο και να υποστηρίζουν άτομα που αδυνατούν, είτε για λόγους όρασης, ασθένειας, αναλφαβητισμού κ.λπ. να διαβάσουν μόνοι τους. Έχουν προβεί σε μια διαδικασία ηχογράφησης βιβλίων με το Πάντειο Πανεπιστήμιο μέσα από ένα εργαστήρι. Αν θυμάμαι καλά ‘ΑΝΑΜΠΕΛ’ το είπε.
Στη συνέχεια με την κυρία Κατέρη, που ήταν η ψυχολόγος της ομάδας, μιλήσαμε και κρατήσαμε ότι χρειάζεται εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού πόλεων και γενικότερα στελεχών και πληθυσμού σε θέματα πρόληψης, παραβατικότητας, κοινωνικής απόκλισης και ψυχικής νόσου, για να διατηρηθεί υγιής ο κοινωνικός ιστός της πόλης και να ενδυναμώνεται η τοπική κοινωνία. Μας έδωσε συνταρακτικά και συγκλονιστικά στοιχεία για την σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών, ένα στα πέντε πέφτει θύμα σας πληροφορώ μέσω ερευνών, που σημαίνει ότι η κοινωνία πρέπει να είναι σε εγρήγορση και πρέπει να αναπτυχθεί σύντομα δίκτυο και προγράμματα πάνω σε αυτό. Ο γιατρός μας, εκπρόσωπος του ιατρικού συλλόγου Κρήτης, ο κ. Μπονατάκης Μιχάλης, ήταν εξαιρετικά αυστηρός και έκρουσε πολύ ισχυρά τον κώδωνα για την πρόληψη τόσο των τροχαίων ατυχημάτων, καρκίνων που δεν γνωρίζουμε πώς πέφτουμε θύματα μέσω της διατροφικής αλυσίδας και η πρόταση του ήταν να γίνεται, θα σας το διαβάσω αυτό γιατί το έχω γράψει ακριβώς, πρότεινε δε να γίνουν ξεχωριστές ημερίδες για ουσιαστικότερα αποτελέσματα και εισηγήθηκε επιτήρηση του οδικού δικτύου με κάμερες ασφαλείας και να γίνεται υποχρεωτικό αλκοτέστ και τεστ ανίχνευσης ναρκωτικών ουσιών σε κάθε τροχαίο δυστύχημα. Είναι πεπεισμένος ότι τα προγράμματα δια βίου μάθησης μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην πρόληψη όλων τούτων και κυρίως στην ανατροπή του τρόπου ζωής και παροχής υπηρεσιών υγείας. Το μεγάλο του πρόβλημα που είπε, έθιξε λίγο τον καταναλωτικό τρόπο ζωής τον οποίο ζούμε σήμερα. Και είχαμε και εμβόλιμα, δεν ήταν στην κατάσταση, όπως και εγώ δηλαδή, ήμασταν οι αλεξιπτωτιστές σε αυτό το τραπέζι, τον άλλο προσκεκλημένο, αντιδήμαρχο από τη Λάρισα, τον κ. Δεληγιάννη, ο οποίος κατέθεσε πραγματικά μια εμπειρία που είχε σε σχέση, το ακούσατε και στην εισήγησή του, με το δήμο Λαρισαίων και πως εκεί τα προγράμματα επίσης λειτουργούν πολύ σημαντικά. Η κυρία Ζομπανάκη ως συντονίστρια ανέφερε τις δράσεις που γίνονται στην περιφερειακή ενότητα εδώ με εξαιρετικά ουσιαστικό τρόπο και είδαμε που θα πρέπει να σταθούμε περισσότερο και τι πρέπει να γίνει ακόμη και εγώ θα συμπεριλάβω για το συμμετοχικό της ιστορίας, γιατί το κατέγραψα, κάποιες τοποθετήσεις αν θέλετε και παρεμβάσεις του κοινού που έγιναν, που ξεχώρισαν, και αυτές ήταν του κ. Θανάση Σαρακήνου, εμπειρογνώμονα από το δήμο Θέρμης, ο οποίος μας ανέφερε για ένα πανεπιστήμιο τρίτης ηλικίας που έγινε σε ένα δήμο αλλά ο άλλος δήμαρχος που βγήκε μετά το κατήργησε. Την τοποθέτηση της Αθηνάς Χαριτάκη, που είναι καθηγήτρια φυσικής αγωγής με εξειδίκευση στην οργάνωση και διοίκηση αθλητικών οργανισμών, η οποία τόνισε πολύ σημαντικά ότι τα κίνητρα για τη δια βίου μάθηση βρίσκονται μέσα μας και οι φορείς απλά ενεργοποιούν αυτά ως εξωτερικές πηγές για συμμετοχή, άρα λοιπόν σημαντικό και τούτο. Επίσης της κυρίας Κοτρίκλα, η οποία έδωσε μια διαφορετική χροιά, λόγω της εμπειρίας της από τη θητεία της στη Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης και μας έκανε παρέμβαση για το πώς μαθαίνουμε και το ρόλο που παίζουν τα προγράμματα δια βίου μάθησης στα απομακρυσμένα νησιά της πατρίδας μας. Και να κλείσω με τον συντονιστή του τραπεζιού, φυσικά, όπως καταλάβατε δεν μπορούσα να μιλήσω αφού έπρεπε να κρατάω σημειώσεις, παρότι ήμουν μέλος της ομάδας, τα έγραψα σήμερα εδώ και με εκφράζουν οι συνάδελφοι. Δεν χρειάζεται να πω για τον Πέτρο τον Γουγουλάκη, ο οποίος όντως συνέβαλλε με τις εξαιρετικές του ιδέες περί» εμπιστοσύνης», ακούστηκε πάρα πολύ αυτό. Προσωπικά θα σας πω όμως ένα εξαιρετικό μότο που κράτησα από εκείνον, τόνισε ότι στη Σουηδία επειδή το κράτος δείχνει εμπιστοσύνη στον πολίτη και ο πολίτης με τη σειρά του εμπιστεύεται το κράτος, τηρεί τους νόμους με εξαιρετική προσοχή, και γι’ αυτό στη Σουηδία δεν έχουν πολλούς νόμους και δεν χρειάζονται διαμεσολαβητές μεταξύ του ευνομούμενου κράτους και του πολίτη. Στην Ελλάδα συμβαίνει το εντελώς αντίθετο, επειδή το κράτος δεν δείχνει εμπιστοσύνη στον πολίτη και το ίδιο δεν είναι φερέγγυο προς αυτόν γι’ αυτό υπάρχει πολυνομία και ο πολίτης ο ίδιος δεν δείχνει από την πλευρά του εμπιστοσύνη στο κράτος και χρειάζεται διαμεσολαβητές όπως γνωρίζουμε όλοι. Κατά τη διάρκεια όμως της συζήτησης και με αφορμή την τοποθέτηση του κ. Κωνσταντίνου Φλουρή αναπτύχθηκε προβληματισμός γύρω από τη διάρθρωση του λόγου, το λεγόμενο discourse που οι φιλόσοφοι και πολιτικοί επιστήμονες γνωρίζουμε καλύτερα, στη μαθησιακή επικοινωνία μιας ομάδας ενηλίκων. Άρα τι είναι ουσιαστικό να μαθαίνει κανείς και γιατί αξίζει να λαμβάνει μέρος και να δίνεται έμφαση και αξία και να εκφέρεται ο λόγος με την έννοια μιας παιδαγωγικής επικοινωνίας στην ομάδα μάθησης ενηλίκων και όχι μόνο, ως πρακτική και πράξη λόγου. Ο λόγος σε μεθοδολογικό επίπεδο χρησιμοποιείται ως εργαλείο προσδιορισμού του περιεχομένου μιας συζήτησης και ως προσπάθεια μέσω της γλώσσας να ερμηνευθεί και να οριστεί η κοινωνική πραγματικότητα. Αναφέρονται μερικά στοιχεία που έχουν σχέση με το πώς εκφέρεται αυτός ο λόγος και στη δια βίου μάθηση, δεν θα τα διαβάσουμε γιατί δεν υπάρχει χρόνος.
Θα κλείσουμε λοιπόν λέγοντας ότι πήραμε εξαιρετικές εμπειρίες και καινοτομίες που ακούστηκαν αναφορικά με ιδέες αλλά και προγράμματα, αλλά και ομολογώντας ότι το στρογγυλό μας τραπέζι 4 είχε μια επιτυχημένη διαδικασία αναφορικά με την «Πόλη που νοιάζεται» που μας έκανε πλουσιότερους σε ιδέες και γνώσεις μέσω της σύνθεσης των καταθέσεων ψυχής των συμμετεχόντων για όλα αυτά τα οποία θέλουμε να κάνουμε στο μέλλον.
Χ. ΤΕΡΕΖΑΚΗ: Ευχαριστούμε πάρα πολύ την κυρία Ρέππα. Το λόγο στο στρογγυλό τραπέζι 2, ο κ. Περράκης.
Μ. ΠΕΡΡΑΚΗΣ: Γεια σας και πάλι. Το δικό μας στρογγυλό τραπέζι είχε μια εξαιρετική έμπνευση και έκβαση, σχετιζόταν με την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, την κοινωνία και την πολιτική. «Η Πόλη Εμπνέει», μια συζήτηση αναφορικά με την πολιτιστική και πολιτισμική δράση και διάφορες πρωτοβουλίες ιδωμένες με μια άλλα μάτια. Θα σας πω αποκλειστικά τα bullet points που είπε ο κάθε συμμετέχοντας και μετά θα κλείσουμε και θα πάρει το λόγο ο κ. Χρηστάκης. Ξεκίνησε η κυρία Μαράκη από το Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών (ΙΑΚΕ) και αυτό που ανέφερε είναι ότι υπάρχει αναγκαιότητα ενίσχυσης της κοινωνικής ένταξης ειδικών κοινωνικών ομάδων, να γίνει διοργάνωση και υλοποίηση ημερίδων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Επίσης να γίνεται πολύ καλή ενημέρωση-κοινοποίηση των δράσεων. Μετά συνέχισε ο κ. Καλπούζος όπου έδωσε τρεις πολύ ωραίες ιδέες: η πρώτη ήταν αν υπάρχει δυνατότητα στην πόλη των Χανίων, αλλά και γενικότερα, για τοποθέτηση πινακίδων με ιστορικό περιεχόμενο, με ποιήματα, ώστε ο κόσμος σιγά-σιγά να εμπνέεται και να ενημερώνεται γιατί αναγκαστικά θα τα βλέπει μπροστά του. Το δεύτερο ήταν να γίνονται κάποια σεμινάρια δημιουργικής γραφής ώστε να αναδειχθεί και να αναδειχτεί η ελληνική γλώσσα και να μπορεί ο κόσμος να εκφράζεται και το τρίτο ήταν ένα πλοίο στο παλιό λιμάνι όπου να γίνονται κάποιες παρουσιάσεις, κάτι αντίστοιχο, δεν το θυμάμαι ακριβώς. Μετά ήταν ο κ. Χρυσόγελος, οποίος εκπροσώπησε την ΚΟΙΝΣΕΠ ‘Ανεμος ανανέωσης’, ο οποίος αναφέρθηκε στο κομμάτι της κοινωνικής καινοτομίας και της περιβαλλοντικής αναγκαιότητας. Επίσης αναφέρθηκε στο προσφυγικό ζήτημα και στις ήδη υπάρχουσες δομές αλλά και στο πώς μπορούν να αναπτυχθούν. Μετά είχαμε τον κ. Γρόλλιο από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, όπου αναφέρθηκε σε θέματα πολιτικής εξουσίας και είπε κάτι που το λάτρεψα: Το να υπάρξει, αν είναι δυνατόν, αναβίωση της αθηναϊκής δημοκρατίας ως πρότυπο με εξαίρεση τους δούλους και ότι είναι μια αναγκαιότητα. Μετά είχαμε την κύρια Μπενάκη, την Πρόεδρο της Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Αποκορώνου, η οποία είπε ότι η είναι ανάγκη να δοθεί έμφαση στην τοπική κοινωνία, τους ντόπιους, έτσι θα αποφευχθούν πάσης φύσεως προβλήματα καχυποψίας. Είπε ακόμη ότι στο δήμο της έχουν κάνει αρκετά πράγματα και έχουν πετύχει χάρη στην σύνδεση και την συνεργασία μέσω της εκκλησίας, μέσω του διαλόγου και μέσω διαφόρων πολιτιστικών συλλόγων. Μετά μίλησε η κυρία Γιαννουλάκη, Προϊστάμενη της Πινακοθήκης Χανίων, η οποία επίσης έδωσε μια εξαιρετική ιδέα και παράλληλα είπε πως θα ανοίξουμε το μουσείο στην κοινότητα των ενηλίκων ώστε να αξιοποιηθούν πλήρως οι δραστηριότητες. Ότι υπάρχει ανάγκη για εικαστικά, να γίνονται διάφορες δραστηριότητες δια βίου μάθησης και η ανάλογη διάχυση. Μετά ήταν η κυρία Βατσάκη, από το Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών ‘Ελευθέριος Βενιζέλος, όπου αναφέρθηκε στο ευρύτερο ρόλο του Ιδρύματος σε σχέση με τα προγράμματά του για παιδιά αλλά και στης συνεργασία του με το ΕΔΕΕΚ για την δημιουργία προγραμμάτων για την εκπαίδευση των ενήλικων. Εκεί αναφέρθηκε το ευρύτερο δίκτυο συνεργασιών που υπάρχει και παράλληλα η ομιλίτρια έδωσε μια πρόταση. Οι πίνακες του Ελευθερίου Βενιζέλου να μην αφορούν μόνο τους ιστορικούς τέχνης αλλά να γίνουν και διάφορα workshops, όπου θα μπορούσε να συνδυαστεί πάρα πολύ καλά μέσω του συμμετοχικού σχεδιασμού και δια βίου μάθησης και το κομμάτι της τέχνης. Μετά μίλησε ο κ. Κουνελάκης Στέλιος, Πρόεδρος της Παγκρήτιας Ένωσης Πολιτιστικών Συλλόγων, ο οποίος, ουσιαστικά, εκεί που έδωσε έμφαση ήταν στην Ένωση. Αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα να υπάρξει ένωση διαφόρων πολιτιστικών και μη φορέων και μέσω της δράσης αυτής να δίνεται έμφαση στην τοπική κοινωνία. Να αφορά, δηλαδή, σε μια «από κάτω προς τα πάνω» διαδικασία. Τέλος, μίλησε ο κ. Ουγγρίνης για τη δράση του εργαστηρίου TUC στο Πολυτεχνείο Κρήτης και τις δράσεις του με έμφαση στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες σε εσωτερικούς κι εξωτερικούς χώρους, αλλαγή της σχολικής αυλής κλπ. Στο σύνολό τους δράσεις που στηρίζονται στον αρχιτεκτονικό συμμετοχικό σχεδιασμό..
Χ. ΤΕΡΕΖΑΚΗ: Ο κ. Ουγγρίνης ο αντιπρόεδρος του συνεδρίου που ζητάει συγγνώμη για την αποχώρηση, θα ήταν εδώ, αλλά έχει μια ομάδα προσκεκλημένων και έπρεπε να βρεθούν τούτη την ώρα στο Πολυτεχνείο.
Μ. ΠΕΡΡΑΚΗΣ: Επίσης ο κ. Ουγγρίνης είναι διευθυντής στο Εργαστήριο Μεταβαλλόμενων Περιβαλλόντων του Πολυτεχνείου Κρήτης, και τόνισε ότι όταν γίνεται κάτι λάθος δεν έχει σημασία το ποιος φταίει, αλλά το τι κάνει ο καθένας μας για να το επανορθώσει. Το ζήτημα αυτό συνδέεται με αυτό που σας είχα αναφέρει πριν ότι δηλαδή όταν κάνουμε κάτι είναι πολύ σημαντικό να έχει θετικό κοινωνικό αντίκτυπο. Κλείνω με αυτά.
Χ. ΤΕΡΕΖΑΚΗ: Ευχαριστούμε πολύ. Ο κ. Χρηστάκης από το 5ο τραπέζι.
Μ. ΧΡΗΣΤΑΚΗΣ: Εγώ για το 5ο τραπέζι δεν θα αναφερθώ στον καθένα, για να κάνω πιο σύντομη την διαδικασία.
Χ. ΤΕΡΕΖΑΚΗ: Όχι μόνο γι’ αυτό φαντάζομαι, αλλά και γιατί αποτυπώνει ο καθένας μας με διαφορετικό τρόπο τα πράγματα. Σε ακούμε Μιχάλη.
Μ. ΧΡΗΣΤΑΚΗΣ: Έχω κάνει και τα δύο σημειώματα οπότε θα τα δώσω μετά στην κυρία Τερεζάκη. Εγώ θα μιλήσω για το γενικό σημείωμα κατευθείαν. Όλοι συμφωνήσαν ότι είναι πολύ σημαντική η δραστηριότητα της κατάρτισης των στελεχών των ΟΤΑ, αλλά όλοι συμφώνησαν επίσης ότι υπάρχει έλλειψη κονδυλίων και ανθρώπινου δυναμικού. Υπάρχει ανάγκη περαιτέρω αξιοποίησης συνεργασίας των ΟΤΑ με το Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και ειδικότερα με το ΙΝΕΠ για την κάλυψη των αναγκών Δια Βίου Μάθησης για τα στελέχη των δήμων. Επίσης νομίζω ότι συμφώνησαν όλοι ότι η Περιφέρεια μπορεί και πρέπει να συνεργαστεί στην κατεύθυνση μιας πιο ολικής προσέγγισης Δια Βίου Μάθησης με τους δήμους. Ο δεύτερος βαθμός αυτοδιοίκησης μαζί με τους δήμους πρέπει να συνεργαστεί με τους δήμους για έναν κοινό σχεδιασμό επιμόρφωσης. Επίσης κατατέθηκε ότι υπάρχει ανάγκη επανακατάρτισης και εξειδίκευσης για όλους, ο σχεδιασμός των νέων προγραμμάτων δια βίου μάθηση. Αναφέρθηκε εδώ ότι θα ανατεθεί σε ομάδες σχεδιασμού περιφερειακής εμβέλειας με την εμπλοκή και του ΕΟΠΠΕΠ στο σχεδιασμό, όπως και του Ινστιτούτου Δια Βίου Μάθησης. Κατατέθηκαν 4 προτάσεις για την επιμόρφωση των στελεχών των δήμων:
Η πρώτη έλεγε για οργάνωση αυτοτελούς τμήματος δια βίου μάθησης σε κάθε δήμο.
Η δεύτερη, ότι πρέπει να συμμετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι στις θεσμικές συναντήσεις για να καταλαβαίνουν την ευρωπαϊκή ατζέντα για την δια βίου μάθηση, την δουλειά που κάνει το Υπουργείο Παιδείας και όλοι οι άλλοι εμπλεκόμενοι με στόχο το καλύτερο αποτέλεσμα.
Η τρίτη πρόταση είναι η αξιοποίηση του Επιστημονικού Δικτύου Εκπαίδευσης Ενηλίκων Κρήτης (ΕΔΕΕΚ) και
Η τέταρτη ήταν να αξιοποιήσουν οι δήμοι την εξειδικευμένη υποστήριξη που μπορεί να παρασχεθεί από τη γενική γραμματεία δια βίου μάθησης και νεολαίας.
Επίσης, τα προγράμματα για την δια βίου μάθηση πρέπει να διαφοροποιηθούν και να κατηγοριοποιηθούν σε σχέση με τις ομάδες πληθυσμού και τις ανάγκες για μεταφερόμενες δεξιότητες στο κομμάτι της απασχόλησης και της απασχολησιμότητας. Στον τομέα της διά βίου μάθησης τέθηκε ότι πρέπει να υπάρχουν γενικά και ειδικά μαθήματα, αλλά να υπάρχει όμως και μια στόχευση για την ανάδειξη της τοπικής ιστορίας, του τοπικού πολιτισμού, των τοπικών παραδοσιακών επαγγελμάτων, όπως επίσης και για το σεβασμό του περιβάλλοντος και την προώθηση των αλλαγών συμπεριφοράς, μιλάμε για το καταναλωτικό πρότυπο ή άλλα, έτσι; Τέσσερα παραδείγματα τέθηκαν για την δια βίου μάθηση ως κατευθύνσεις: ο τουρισμός, τα αγροτικά επαγγέλματα που με τον τρόπο τους που συμβάλλουν στην αγροτική ανάπτυξη (θερμοκοιτίδες πολιτισμού), διαχείριση αποβλήτων και ενίσχυση των ευπαθών κοινωνικών ομάδων με στόχο την επαγγελματική τους κάλυψη και την κοινωνική τους φροντίδα. Όλοι συμφώνησαν ότι πρέπει να αξιοποιηθούν όλες οι υφιστάμενες δυνατότητες να αξιοποιηθούν τα χρηματοδοτικά εργαλεία σε σχέση με τις ανάγκες και τις δυνατότητες του κάθε φορέα. Όπως αναφέρθηκε το παράδειγμα ότι πέρα από τα κλασικά προγράμματα Δια Βίου Μάθησης που παίρνουμε από το Υπουργείο Παιδείας, μπορούμε να αξιοποιήσουμε και άλλα χρηματοδοτούμενα προγράμματα, όπως π.χ. το ‘LIFE’ για την εκπαίδευση των αγροτών στον τομέα της διαχείρισης των υδάτων. Επίσης όλοι συμφώνησαν ότι οι καλές πρακτικές αυτών που έχουν γίνει πρέπει να αναδεικνύονται και να αξιοποιούνται, να βελτιώνονται και να συνεχίζουν. Τέθηκε θέμα καλύτερης συνεργασίας με το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο για μια σειρά αντικειμένων, επίσης ότι στον τομέα της εκπαίδευσης των στελεχών επενδύουμε με στρατηγικό σχεδιασμό στην εκπαίδευση των στελεχών και την εμψύχωση τους, καθώς είναι αυτό σήμερα ιδιαίτερα ζητούμενο στους Καλλικρατικούς δήμους. Και τέλος, ότι στο πλαίσιο της διά βίου μάθησης, οι αιρετοί, οι τεχνοκράτες και τα διοικητικά στελέχη σε περιφέρειες και δήμους πρέπει να συνεργαστούν για να ανιχνεύσουν τις εκπαιδευτικές ανάγκες, να καλύψουν τις ανάγκες αυτές με ένα ποσόν στον προϋπολογισμό, να ορίσουν διαδικασίες, να βάλουν στόχους, στρατηγικό σχεδιασμό και να διασυνδέσουν τους στόχους αυτούς με τρόπο που που να συνδυάζουν τα ενδιαφέροντα των αιρετών, των τεχνοκρατών, των διοικητικών στελεχών και των πολιτών.
H ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ RAPORTEURS
Χ. ΤΕΡΕΖΑΚΗ: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Πριν κλείσω και ευχαριστήσω όλους εσάς θα μου επιτρέψετε να κάνω μια ερώτηση προσωπική σε καθέναν από τους rapporteur. Θα είναι κοινή για όλους και αν θέλετε μπορείτε να την απαντήσετε.
Πώς φεύγετε σήμερα από εδώ στο πλαίσιο αυτού του συνεδρίου που ως θέμα μου είχε την «Πόλη που Μαθαίνει-Εμπνέει-Νοιάζεται-συμμετέχει-Επιχειρεί/Ταξιδεύει»; Είναι για εσάς σαφές το μήνυμα του τίτλου; Και επειδή τα όποια ασαφή συχνά μέσω του διαλόγου αρχίζουν σιγά σιγά να μεταφράζονται μέσα μας με σαφήνεια θα είχε ενδιαφέρον να δούμε λίγο την (δι)υποκειμενική αυτή ματιά και αλήθεια …Τι σημαίνει αυτό για σένα Τασούλα που ήρθες από μακριά, από την Κύπρο; Πώς φεύγεις; Τι πήρες και τι περιμένεις να γίνει;
Α. ΡΕΠΠΑ: Θα μιλήσω με ειλικρίνεια, πήρα πολλά. Ήταν μερικά σημεία δηλαδή που μας άγγιξαν πάρα πολύ, δεν θέλω να κάνω ιδιαίτερη αναφορά επειδή ταυτίζονται με πρόσωπα που τα είπαν. Θα μιλήσω μόνο για συλλογικότητες. Δηλαδή αυτά που ακούστηκαν στο τραπέζι το τελευταίο για παράδειγμα, αυτά που ανακοινώθηκαν από καθέναν εδώ πέρα και άφησαν το στίγμα το τι μπορεί να αλλάξει στο χώρο. Να πω με αγάπη τους συμπατριώτες μου και στον Γιάννη Καλπόυζο και στον Δημήτρη τον Μπράτη ότι δεν είναι μόνο η πόλη που αλλάζει, είναι και ο τόπος γενικώς. Κι εμένα με συγκίνησε ιδιαίτερα ο τόπος μας καθώς εμείς είμαστε λίγο πιο απομακρυσμένοι στην Ήπειρο. Νομίζω ότι έχουμε περισσότερη ανάγκη νομίζω ό,τι μας αγγίζει για να το δούμε κάπως διαφορετικά. Να το δούμε κάπως αλλιώς δηλαδή. Αν θέλετε όμως και την προσωπική μου άποψη να μιλήσω από εδώ για κάτι άλλο. Μας κούρασε λίγο αυτό το φετινό συνέδριο, και μας κούρασε γιατί θα πρέπει να εκπαιδευτούμε λίγο περισσότερο στην διαχείριση του χρόνου. Νομίζω ότι αυτό που ακουγόταν άτυπα, δηλαδή όχι από καθ’ έδρας ή από το μικρόφωνο εδώ, ήταν το ότι ξεφύγαμε από το χρόνο. Κάποιοι δεν μπόρεσαν να κάνουν τις ανακοινώσεις τους, ένα τραπέζι που «χάθηκε» ή έστω δεν έγινε με τον προγραμματισμένο τρόπο κ.λπ. μιας που ρώτησες Χρύσα, προσωπικά στο επόμενο συνέδριο που θα κάνουμε πρέπει να εκπαιδευτούμε οι ίδιοι όχι λχ στη διαχείριση των συγκρούσεων αλλά στη διαχείριση του χρόνου στα συνέδρια. Συγκεκριμένα η ιδέα αυτή ακούστηκε από τον Μιχάλη, νομίζω, στο τελευταίο τραπέζι σχετικά με το πώς οργανώνονται γενικότερα τα συνέδρια και πως εκτελούνται. Αυτά με πολύ αγάπη. Και φυσικά αποχωρώ γεμάτη.
Χ. ΤΕΡΕΖΑΚΗ: Ευχαριστούμε πάρα πολύ. Ένα χειροκρότημα για την κα. Αναστασία την Ρέππα, έμπειρο στέλεχος ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού. Θα προχωρήσω αριστερά και θα ρωτήσω τον κ. Μιχάλη Χρηστάκη.
ΧΡΗΣΤΑΚΗΣ: Εγώ το πρώτο πράμα που θα πω είναι ότι έμαθα ότι πρέπει να μάθουμε να μιλάμε μεταξύ μας, δηλαδή ότι οι εκπαιδευτικοί με τους αυτοδιοικητικούς πρέπει να μάθουν να μιλάνε περισσότερο μεταξύ τους. Και αν το πρώτο βήμα είναι να μιλάνε μεταξύ τους, το δεύτερο βήμα είναι να μιλάνε στοχευμένα και με μια πιο ολική προσέγγιση. Γιατί η παιδεία και η εκπαίδευση και η μόρφωση είναι πραγματικά μεγάλο σχήμα για την ανάπτυξη του κάθε τόπου. Όπως ενδεικτικά είδαμε σε πρακτικό επίπεδο θα πρέπει το τοπικό ΙΕΚ να συνδέει τα επαγγέλματα και τους επαγγελματίες με τις τοπικές ανάγκες, και άρα να μιλάει με την αυτοδιοίκηση. Η αυτοδιοίκηση να απασχολεί στο πεδίο πρακτικής αυτά τα παιδιά και μετά στην πορεία αυτοί να βγαίνουν επαγγελματίες που στη συνέχεια γιατί όχι με τη σειρά τους θα γίνονται και στελέχη αυτού του δήμου. Την ίδια στιγμή η δια βίου μάθηση που είναι για τα στελέχη να μην είναι μόνο για τα στελέχη, αλλά να είναι και για τους πολίτες. Σ’ αυτή τη φάση το αναφέραμε χαριτωμένα, αλλά αυτό είναι η πραγματικότητα, ο πολίτης έχει μάθει μόνο να καταγγέλλει και όχι να ζυμώνεται μαζί με τη δημοτική αρχή ώστε να παράγει πράγματα για την επόμενη μέρα. Επίσης ο πολίτης καλείται να καταλάβει ποια είναι τα όρια του σε αυτό που ζητάει. (ομιλίες εκτός μικροφώνου) Εκεί καταλήγω, οπότε εδώ νομίζω ότι ο ρόλος του ΕΔΕΕΚ. Το ΕΔΕΕΚ έχει σημαντικό ρόλο, γιατί προσπαθεί να βάλει όλους αυτούς τους ετερόκλιτους παράγοντες από μια πρώτη ερμηνεία σε ένα κοινό τραπέζι για να μιλήσουν. Νομίζω ότι πρέπει να επιμείνετε στην κατεύθυνση αυτή, γιατί και τους πολίτες ζυμώνετε αυτούς τους αυριανούς, αλλά και τους σημερινούς εκπαιδεύετε. Θεωρώ ότι και μέσω της όποιας συνεργασίας σας με τα Κέντρα Δια Βίου Μάθησης αλλά και με τους αυτοδιοικητικούς κάθε μέρα διαμορφώνετε μια καλύτερη σχέση. Ευχαριστώ πολύ.
Χ. ΤΕΡΕΖΑΚΗ: Εμείς ευχαριστούμε πολύ. Ο κ. Μάρκος Περράκης.
Μ. ΠΕΡΡΑΚΗΣ: Εγώ φεύγω με χαρά και ελπίδα από εδώ γιατί είδα ότι οι κρητικοί έχουν πάθος και πραγματικά πιστεύουν αυτό το οποίο κάνουν. Πιστεύω ότι όλοι μίλησαν πραγματικά με ουσία, οι μέθοδοι που χρησιμοποιήσαμε σε σχέση με τον συμμετοχικό σχεδιασμό κατά τη διάρκεια του συνεδρίου ενέπνευσαν πολλούς ανθρώπους, βγήκαν αρκετά πράγματα και τώρα το επόμενο βήμα είναι να υλοποιήσουμε κάποια πράγματα που έχουμε βάλει στα σκαριά. Με το που ξεκινήσει να γίνεται κάτι θα είσαστε οι πρώτοι που θα το μάθετε. Ευχαριστώ πολύ.
Χ. ΤΕΡΕΖΑΚΗ: Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ. Να δώσω το λόγο στον Νίκο Παΐζη για να κάνει με τη σειρά του ως τέταρτος rapporteur τη δική του τοποθέτηση.
Ν. ΠΑΪΖΗΣ: Τι θα πάρω φεύγοντας; Κατ’ αρχάς δεν είμαι σίγουρος ότι φεύγω. Έχω ξεκινήσει να φεύγω νομίζω από το 2004 και ακόμα εδώ είμαι. Τι χαρακτηριστικό και καλό είχε αυτό το συνέδριο; Νομίζω στους στόχους που είχε βάλει τους έπιασε. Πήγε καλύτερα από ό,τι περιμέναμε, αυτό πρέπει να είναι μάλλον αντικειμενικό. Ακόμα και τα δύο δύσκολα τραπέζια, θεωρώ πολύ δύσκολο τραπέζι, θα μας πει και ο Δημήτρης την εμπειρία του, αυτό για την Εκπαίδευση, σε δύσκολη στιγμή, δύο συνδικαλιστές μέσα στην ομάδα, όλη η διοίκηση και για ένα θέμα για το οποίο δεν έχουν γίνει αντικειμενικά και πάρα πολλά πράγματα τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Πάρα πολύ δύσκολη συζήτηση. Πάρα πολύ καλά πήγε και όσα τα ακούσατε, ακούστηκαν και αποσπάσματα τοποθετήσεων ανθρώπων που απαντούσαν στον Πέτρο. Έχω κρατήσει αυτή την απάντηση, όταν το σχολείο είναι σχολείο προσώπων τότε θα χτιστεί η εμπιστοσύνη. Διότι το πρόσωπο ή ταυτότητα για άποψη είναι παρά πολύ σημαντική.
Αυτό το συνέδριο είναι διαφορετικό το περυσινό. Το περυσινό ήταν ένα προσκλητήριο και πήγε καλά, είχε και κόσμο. Αυτό εδώ το συνέδριο ήταν πολύ καλό και διαφορετικό από το πρώτο σε κάτι άλλο. Οι εισηγητές κράτησαν τις εισηγήσεις σε πολύ υψηλό επίπεδο. Χρειαζόταν διπλάσιος χρόνος για να πάρουν την ποιότητα και επί της ουσίας αναπτύχθηκε μια σχέση μεταξύ μας που ο ένας απαντούσε στον άλλο. Αυτό όμως δημιουργεί την ιδέα μιας καινούργιας συνάντησης εμπειρογνωμόνων οι οποίοι συνθέτουν. Δεν έρχονται απλά εδώ με μια εισήγηση που έχουν γράψει στο σπίτι τους, την διαβάζουν και φεύγουν.
Αυτό για πρώτη φορά εγώ το είδα να γίνεται σε τέτοια κλίμακα, με άγνωστους ανθρώπους, οι οποίοι εκτιμώντας τον τρόπο που σκέφτεται, μιλάει, συνθέτει, ο συνάδελφός τους κλείνουν αυτή τη συνάντηση και τη γνωριμία με την κάρτα τους. Δηλαδή με μια υπόσχεση συνάντησης και κατ’ ιδίαν. Αυτό είναι πολύ δημιουργικό, πολύ παραγωγικό και είναι πάρα πολύ κρίμα που η πόλη δεν το παρακολούθησε από κοντά.
Καταλαβαίνω ποιες είναι οι δυσκολίες, αλλά τα θέματα και η ειδήσεις που προέκυπταν σε τοπικό επίπεδο στην προοπτική ενός στρατηγικού σχεδιασμού αυτό το διήμερο στα Χανιά ήταν πάρα πολλές, από εκείνο της απλής ενημέρωσης, μέχρι της ζύμωσης, μέχρι της παρουσίας της τοπικής αυτοδιοίκησης. Δεν ξέρω ποτέ αν τόσα στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης με πολύ συγκεκριμένο χρόνο μπόρεσαν να κάνουν τις τοποθετήσεις τους και για άλλη μια φορά οργανωτικά πια να πω ότι του Μιχάλη η συμβολή μέσω της κωδικοποίησης που έκανε στα βασικά σημεία της συζήτησης των αυτοδιοικητικώνι, για να κλείνουμε δηλαδή, να μην πλατειάζουμε, ήταν καθοριστική. Διότι και τους εξέφρασε και τον σεβάστηκαν σαν αιρετό και ταυτόχρονα τους έδωσε τη λύση ότι όσα συζητάμε δεν είναι βλακείες αλλά μπορούμε. Να τα κάνουμε και ταυτόχρονα να αποκτήσουμε μια καλύτερη μεταξύ μας επαφή ώστε και να μιλάμε συχνότερα θα μας έλυνε και πολλά προβλήματα.
Οι λέξεις που κυριάρχησαν μέσα μου ήταν η συνέργια, πάρα πολλές φορές και με τη μορφή του συμμετοχικού σχεδιασμού, η δικτύωση προς όλες τις κατευθύνσεις, την ακούγατε και σήμερα, κατακόρυφη, οριζόντια, πολύπλευρη, μεταξύ νομών, μεταξύ παραγόντων, επικοινωνία κ.τ.λ. κ.τ.λ.. Νομίζω ότι ένα σχέδιο ευρύτερο, σημαντικότερο, που ίσως να μην έχει συνειδητοποιηθεί ακόμη είναι σε εξέλιξη σε επίπεδο Περιφέρειας. Και είναι πάρα πολύ σημαντικό, αφορά και την εκπαίδευση, αφορά την τοπική αυτοδιοίκηση, αφορά τον πολιτισμό, αφορά την πλειοψηφία, όπως ακούσατε του δημόσιου τομέα ενός νησιού ολόκληρου. Ξεκίνησε από το να μιλήσει για κάτι για την τέχνη και για την εκπαίδευση και τελικά βρήκε την άλλη γραμμή, την σοβαρότερη γραμμή, που λέει την ανάπτυξή μας, την παραγωγή μας, τις ανάγκες τις εκπαιδευτικές μας, τον πολίτη μας να μας ελέγχει, συλλογικές αποφάσεις και ταυτόχρονα μια εκπαίδευση που να τιμά την καταγωγή της, την πολιτιστική της κληρονομιά και την αποτελεσματικότητα της.
Αυτά τα ψάχνει όλη η χώρα εδώ και πάρα πολλά χρόνια, αν καταφέρει μια περιφέρεια είναι σημαντικό. Την επόμενη φορά νομίζω ότι το κομμάτι της ανακοινωσιμότητας προς την πόλη, προς τους φορείς της, στην αναγκαιότητα να συμμετέχουν προσωπικά, δεν ξέρω με ποιον τρόπο θα λυθεί, έχει κουραστεί ο κόσμος, δεν θέλει να πηγαίνει ούτε σε ομιλίες, ούτε σε συνέδρια. Ταυτόχρονα, εγώ θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους ανθρώπους που γνώρισα εδώ μέσα, που νιώθω την κούραση τους, θα πάμε στο σπίτι τώρα να ξεκουραστούμε η αλήθεια είναι, είναι πολλές οι ώρες, είναι πολλή η σκέψη, είναι πολύ λίγος ο χρόνος μιας χαλάρωσης. Μια συμβουλή, στο επόμενο πρόγραμμα που θα φτιαχτεί δώστε περισσότερο χρόνο στο λόμπι, στο χρόνο για φαγητό των ανθρώπων. Από την εμπειρία του «ΜΕΛΙΝΑ» σας το λέω, εκεί ανταλλάσσονται οι πιο σημαντικές ιδέες, αποφάσεις, γνωριμίες, γίνονται οι πιο σημαντικοί σχεδιασμοί. Θα μετακινηθούμε λοιπόν νομίζω στα επόμενα σχέδιά μας από τα πιο ακαδημαϊκά συνέδρια σε συνέδρια πιο αποτελεσματικά, πιο μηχανικά και ουσίας.
Χ. ΤΕΡΕΖΑΚΗ: Ευχαριστούμε πάρα πολύ τον Νίκο Παΐζη. Με τη σειρά μου, τα έχετε πει όλα. Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλα τα συστήματα τα εσωτερικά του ΕΔΕΕΚ, των απλών ανθρώπων δηλαδή που καθημερινά δίνουν τη μάχη στην πρώτη γραμμή της Κοινότητας, όπου και αν δουλεύουν, είτε είναι μέσα στη σχολική μονάδα, είτε είναι μέσα στο ΕΛΕΠΑΠ, είτε είναι μέσα στο Θέατρο (ΔΗΠΑΘΕΚ), είτε είναι μέσα στους ΟΤΑ, είτε είναι στο δρόμο, είτε είναι με τους ανθρώπους που είδαμε στην προσυνεδριακή, τους εθελοντές που ήταν στον Ερυθρό Σταυρό, από οπουδήποτε προέρχονται απλοί άνθρωποι, οι ενεργοί πολίτες που ονειρεύονται, σκέπτονται και αντιλαμβάνονται ότι πέρα από το δικό τους το εγώ υπάρχει και μια πόλη που την νοιάζονται και την χαίρονται και την θέλουν διαφορετική. Δεν πειράζει που δεν ήταν παρά πολλοί. Όσοι ήταν εδώ, βίωσαν μια μέθεξη, το έζησαν η αλήθεια είναι. Επίσης η αλήθεια είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι ως οι άνθρωποι οι πιο ευαισθητοποιημένοι, είναι οι άνθρωποι που στο επόμενο κάλεσμα ξέρω ότι θα είναι μπροστά. Δεν είναι λίγοι, είναι πολλοί, εμφανίζονται κάθε φορά ανάλογα με το θέμα και τα ενδιαφέροντά τους ως εθελοντές στο Δίκτυό μας. Ένα τεράστιο ευχαριστώ και στα εξωτερικά συστήματα του Δικτύου. Κανένα δίκτυο δεν μπορεί να επιβιώσει αν δεν το νοιαστεί ένας ευρύτερος χώρος και τόπος. Νιώθω τεράστια υποχρέωση και ανάγκη και ευθύνη να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στην Περιφέρεια Κρήτης, στην Περιφερειακή Ενότητα και στον Δήμο Χανίων, στους τρεις περιαστικούς δήμους Πλατανιά, Κισσάμου και Αποκορώνου. Να σας ζητήσουμε κι ένα συγγνώμη εάν εδώ στη γλώσσα μας οι εκπαιδευτές ενηλίκων είπαμε και πράγματα όχι πολύ συγκεκριμένα. Βαρβάρα (απευθυνόμενη στην κα. Αντιδήμαρχο ΔΒΜ Δήμου Χανίων) έχεις δίκιο, μερικές φορές δεν σας αναλύουμε ξεκάθαρα κάποια πράγματα, αυτό όμως γίνεται γιατί πρέπει να σας οδηγήσουμε στο να τα ανακαλύψετε να τα φανταστείτε και να τα σκεφτείτε. Να νιώσετε αν αυτά τα πράγματα υπάρχουν μέσα στις εμπειρίες, στις ανάγκες και στις αισθήσεις σας. Εάν υπάρχουν να είσαι σίγουρη ότι θα βρούμε τον τρόπο, μαζί, να τα συζητήσουμε και να τα εκφράσουμε. Άνθρωποι υπάρχουν στο Δίκτυο παντού. Δεν είναι όλοι εδώ και οι 300 του Δικτύου, είναι όμως σε όλη την Ελλάδα, είναι και στην Κύπρο, απ’ όπου έρχεται ο καθένας κάθε φορά όταν θα του το ζητήσουμε. Μπορούμε να το αποδώσουμε αυτό στο Δίκτυο μας ότι θα εξασφαλίσει ανθρώπους που θα καταγράψουν τις ανάγκες και θα είναι κοντά σε σας για να σας ακούσουν και για να σχεδιάσουν μαζί με εσάς και στο μέσα σύστημα και στο έξω σύστημα.
Κλείνοντας θα ήθελα να ευχαριστήσω, τους εθελοντές και τους καλλιτέχνες που ήρθαν από την Αθήνα, τους φίλους και συνεργάτες που μας έδωσαν σήμερα να καταλάβουμε το πώς κινείται ο μαέστρος παράλληλα με τον ηγέτη, μέχρι την Ελένη από τη Θεσσαλονίκη που μας συγκινεί μέσα στο πως όλες οι ηλικίες μπορούν δημιουργικά να συν-κινηθούν μέσω του χορού στην τοπική κοινότητα. Άνθρωποι από το παρελθόν, άνθρωποι του «ΜΕΛΙΝΑ», όμως και νέοι εκπαιδευτές και καλλιτέχνες που μπαίνουν στην ομάδα μας.
Ένα τεράστιο ευχαριστώ στα παιδιά των ΙΕΚ που ήρθαν να βάψουν, να χορέψουν και να τραγουδήσουν και να αφήσουν το αποτύπωμα τους εδώ. Ευχαριστούμε τον συγγραφέα-άνθρωπο που ήρθε κοντά μας τον Γιάννη Καλπούζο που μπόρεσε να μας ταξιδέψει…Ευχαριστούμε τους διανοητές, τους στοχαστές, τους επιστήμονες, τους απλούς ανθρώπους. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στους μουσικούς που τώρα δεν θα τους δείτε εδώ λόγω του ότι υπερβήκαμε το χρόνο, ενώ ήθελαν πάρα πολύ και είχαν ετοιμάσει το κλείσιμο. Μιλάω για το συγκρότημα των «Μαρσύας». Ευτυχώς μας άφησαν δείγμα από την εκπληκτική τους δουλειά, αυτό το μουσικό αντίο που θα το παίξει άμεσα ο Χρήστος μόλις αφήσω τούτο το μονότονο μικρόφωνο.
Σας υποσχόμαστε να λάβουμε όλες τις παρατηρήσεις σας υπ’ όψιν, για το επόμενο συνέδριο, που ενδεχομένως να μην είναι συνέδριο αλλά ένα πενταήμερο ας πούμε φεστιβάλ ή μια συνδιάσκεψη πόλης έχουμε πει υπό άλλη οπτική. Σε κάθε περίπτωση ότι κι αν είναι θα είναι με την Περιφέρεια ή με το Δήμο μας ή με πολλούς δήμους. Υπάρχουν άνθρωποι που μας βρήκαν και το θέλουν να μείνουν κοντά μας γι αυτό κι εμείς θα προσπαθήσουμε να τους ακούσουμε πολύ. Ως πολίτες, δεν κάνουμε πολιτικό σχεδιασμό, διαμορφώνουμε δεξιότητες στην κοινωνία των πολιτών και είμαστε σε όλα τα επίπεδα «από τα κάτω προς τα πάνω» και λίγο πιο αργά όμως σταθερά και στο αντίστροφο. Δηλαδή από τα «πάνω προς τα κάτω» στην τοπική κοινότητα. Η όποια δράση μας ως άτομα, ως μέλη ομάδων, μέλη οργανώσεων, άτυπων αλλά και τυπικών οργανισμών μάθησης, φιλοδοξεί τη δικτύωσή μας και σε ευρύτερο επίπεδο. Αυτό της Πόλης ή της Περιφέρειας..της Κρήτης μας που Μαθαίνει! Γιατί όχι και της χώρας…
Δεν είναι άσχημο να ονειρευόμαστε, «με το χάραμα» γίνονται τα ωραιότερα όνειρα. «Με το χάραμα», λοιπόν, το τραγούδι που μας αφιερώνουν οι Μαρσύας θα κλείσουν λίγο τα φώτα και ίσως να μας αρέσει που θα μείνουμε για λίγο στη σκοτεινή αίθουσα αυτή μόνοι με τις σκέψεις μας για τούτη την φετινή μας συνάντηση. Σας αποχαιρετώ «με το Χάραμα» και με ένα τεράστιο ευχαριστώ και μπράβο σε όλα τα παιδιά που μαζί φτιάξαμε εκείνη την σπουδαία παράσταση «ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΟΝΤΑ» που απολαύσατε στο Θέατρο «Βλησίδης» και στη συνέχεια αυτή τη μεταξύ μας συμπαράσταση με την εθελοντική προσφοράς τη διοργάνωση του συνεδρίου μας. Και δεν ήταν λίγη η δουλειά η εθελοντική, ήταν πολύ, ίσως και ατελείωτη. Ευχαριστώ όλους τους εθελοντές που έφτιαξαν τους φακέλους, που εκτύπωσαν έντυπα, που έτρεξαν τα αυτοκίνητα, που πήραν ανθρώπους, που έμειναν στις γραμματείες. Να είστε καλά που ήσασταν εδώ τρεις μέρες χωρίς χρόνο και χωρίς μέτρο και χωρίς χρήματα. Ο εθελοντισμός πιστεύω ότι είναι το βασικό κομμάτι ετούτου του Δικτύου, δεν μένει παρά να πάμε πολύ πέρα από αυτό. Να είστε καλά. «Με το Χάραμα» Χρήστο. (μουσική)
«Παντέρμη λέει λευτεριά ποτέ δεν ξημερώνει», μπορεί και να ξημερώνει όμως…
Να είμαστε καλά και του χρόνου μαζί, κάθε καλό συνάδελφοι. Το τελευταίο ευχαριστώ επιτρέψτε μου να αφοράς στους ανθρώπους που είναι δίπλα σας. Βλέπω τους συζύγους, τα παιδιά που είναι δίπλα σας δίχως να φαίνονται ως συντελεστές της διοργάνωσης σε καμιά μας ανακοίνωση. Κακώς! Εντούτοις εκείνοι «σας» και «μας» στηρίζουν σε αυτό που κάνουμε. Είναι οι δικοί μας άνθρωποι και τους ευχαριστούμε όλους. Ένα ευχαριστώ στον Χρήστο τον Γαρμπιδάκη που είναι πάνω στηνκονσόλα του ήχου και στην Σούλα Ζώτου, οικοδέσποινα του Πνευματικού Κέντρου, αλλά και σε κάθε εργαζόμενο, εδώ μέσα, σε αυτό τον χώρο. Σε οποιονδήποτε επέλεξε να μείνει μέχρι αυτήν την ώρα! Αγαπητέ αντιδήμαρχε Ρεθύμνου κ. Γεωργαλή σας ευχαριστούμε πολύ!