ISSN:1792-2674
Βρεττοπούλου Μαρία
M.VRETT@gmail.com
Διευθύντρια 14ου Δ.Σ. Χανίων
Παρταλά Δέσποινα
Προϊσταμένη 14ου Νηπιαγωγείου Χανίων
Περίληψη
Η συμμετοχή μας στο πρόγραμμα «ΣΥΜΜΕΤΕΧΩ-ΕΙΜΑΙ ΕΝΕΡΓΟΣ/Η που υλοποιήθηκε από την ΔΙΠΕ Χανίων και το ΕΔΕΕΚ το σχολικό έτος 2023-24 στάθηκε για μας η αφορμή να καθορίσουμε ένα πλαίσιο συνεργασίας προσανατολισμένο στην ομαλή μετάβαση από τη μια βαθμίδα στην άλλη, αλλά και στην μεταξύ τους δικτύωση με σκοπό τη γεφύρωση των βαθμίδων προσχολικής και πρωτοσχολικής εκπαίδευσης, την προαγωγή των κοινωνικών δεξιοτήτων και της πολιτειότητας των μαθητών, καθώς και την ανάπτυξη κοινών πολιτισμικών αξιών στην ευρύτερη κοινότητα.
Η συνεργασία αυτή στόχευσε στην ανάπτυξη των κοινωνικοσυναισθηματικών δεξιοτήτων των μαθητών μας, στην δημιουργία ευκαιριών συνεργασίας μεταξύ των δυο σχολείων, στην καλλιέργεια συναισθημάτων φιλίας και αλληλεγγύης και στην κινητοποίηση της εκπαιδευτικής κοινότητας για την δημιουργία ενός δικτύου υποστήριξης για όλους τους μαθητές.
Οι δράσεις που σχεδιάστηκαν θα αποτελέσουν μέρος ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης των δύο σχολείων που θα συνεχιστεί στα επόμενα χρόνια, καθώς επιθυμούμε να δημιουργήσουμε ένα κοινό όραμα που θα υπογραμμίζει τη σημασία της κοινωνικής ευαισθητοποίησης και θα μπορεί να εμπνεύσει αντίστοιχες ιδέες σε άλλες σχολικές κοινότητες συμβάλλοντας στη διαμόρφωση υπεύθυνων πολιτών.
Λέξεις κλειδιά: συνεργασία, δικτύωση, μετάβαση, κοινωνικές δεξιότητες, πολιτειότητα, σχέδιο δράσης.
1. Εισαγωγή
Σύμφωνα με το λεξικό του Γ. Μπαμπινιώτη (2019) ως «μετάβαση» ορίζεται η μετακίνηση από έναν τόπο σε άλλο ή η εξελικτική διαδικασία που οδηγεί από τη μία κατάσταση σε άλλη. Συνεπώς, η μετάβαση δεν αφορά μόνο στην αλλαγή του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και στην ψυχολογική και γνωστική διαδικασία που περνάει το άτομο μέσα από αυτή την αλλαγή. Η μετάβαση είναι μια συχνή διαδικασία καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, κατά την οποία το άτομο περνάει μέσα από διεργασίες ωρίμανσης. (Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Aθλητισμού και Νεολαίας – Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, 2016, 2021),
Η μετάβαση νηπίων από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο θεωρείται ως ένα σημαντικό σημείο στη μαθητική πορεία των παιδιών, ωστόσο δεν είναι πάντοτε ομαλή, καθώς χαρακτηρίζεται από διάφορες αλλαγές, τόσο λειτουργικές, όσο και κοινωνικές. Αφενός, τα παιδιά μετακινούνται από μια μικρή, αυτόνομη τάξη σε ένα μεγάλο, ετερογενές σχολείο με αυξημένες προσδοκίες για ανεξάρτητη ακαδημαϊκή απόδοση και αφετέρου οι κοινωνικές σχέσεις γίνονται πιο πολύπλοκες. Έτσι, αποτελεί μια εξαιρετικά κρίσιμη εμπειρία στη ζωή κάθε παιδιού, καθώς από αυτήν εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η προσαρμογή του στο νέο περιβάλλον του δημοτικού σχολείου. Στην ουσία θέτει τις βάσεις της μετέπειτα σχολικής του πορείας.
Ωστόσο, η έλλειψη συνέχειας και σταθερότητας μεταξύ του προγράμματος του Νηπιαγωγείου και της Α’ Δημοτικού ως προς την οργάνωση του χώρου, του χρόνου, των δραστηριοτήτων αλλά και ο διαφορετικός τρόπος διεξαγωγής της εκπαιδευτικής διαδικασίας γενικότερα, δυσχεραίνουν την επικοινωνία, τη συνεργασία και κατ’ επέκταση τη μετάβαση από την μια βαθμίδα στην άλλη καθιστώντας την απότομη και προκαλώντας ιδιαίτερο άγχος στα παιδιά, αλλά και στους γονείς τους.
Η ομαλή μετάβαση αποβλέπει πρωτίστως στην καλλιέργεια της ψυχοκοινωνικής και συναισθηματικής επάρκειας του μαθητή, στηρίζει όμως και την ακαδημαϊκή του επιτυχία σε ένα δεύτερο επίπεδο.
Έτσι, προκειμένου να μην αποτελεί η μετάβαση ένα τεράστιο και δύσκολο άλμα στη ζωή των μαθητών μας, σκεφτήκαμε ιδέες, σχεδιάσαμε, οργανώσαμε και επιχειρήσαμε δράσεις, ώστε να την μετατρέψουμε σε ένα ευκολοδιάβατο και γνώριμο μονοπάτι, σε έναν περίπατο ασφάλειας και χαράς, σε μια διαδρομή διάδρασης και συνεργασίας δίνοντας το χέρι ο ένας στον άλλο νηπιαγωγοί και δάσκαλοι για να στηρίξουμε σταθερά και από κοινού τους μαθητές μας και στους γονείς τους.
Μέσω τέτοιων δράσεων, εκτός από την μετάβαση και την προσαρμογή των νηπίων στην σχολική πραγματικότητα, διαπιστώθηκε να επωφελούνται και οι μαθητές του Δημοτικού σχολείου. Φαίνεται πως η αλληλεπίδραση με τα μικρότερα παιδιά τους προσφέρει νέες γνωστικές και κοινωνικοποιητικές εμπειρίες. Ο ρόλος που αναλαμβάνουν τα μεγαλύτερα παιδιά στη συνεργασία τους με τα μικρότερα τους δίνει την ευκαιρία να μπουν στη θέση του “μεγάλου” που ξέρει πολλά και μπορεί περισσότερα, που νιώθει ικανός και σπουδαίος, που έχει τη διάθεση να προσφέρει και να βοηθήσει, έχει γνώσεις, τα καταφέρνει, μπορεί να προσφέρει ασφάλεια, προστασία, στήριξη, να βοηθήσει στην επίλυση κάποιου προβλήματος. Αποκτούν έτσι αυτοπεποίθηση και θάρρος, καλλιεργούν τις αξίες της αλληλεγγύης και της υπευθυνότητας και αναπτύσσουν δεξιότητες ενσυναίσθησης. αλλά και συναισθήματα υψηλής αυταξίας.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση των δράσεων που οργανώθηκαν ήταν να καθοριστεί ένα πλαίσιο συνεργασίας αρχικά ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς των δύο σχολείων.
Η συνεργασία ως δεξιότητα και ως πρακτική διεκδικεί όλο και περισσότερο χώρο στην εποχή μας για να αναπτυχθεί και να αξιοποιηθεί στο κοινωνικό, πολιτειακό και εργασιακό περιβάλλον όπου δραστηριοποιείται ο σύγχρονος άνθρωπος. Αν και ως έννοια θεωρείται εύκολη και απλή σε πρώτο επίπεδο ερμηνείας και σημαίνει «το να εργάζεται κανείς από κοινού με άλλον ή άλλους για την επίτευξη κοινού στόχου» (Μπαμπινιώτης, 2008), ωστόσο, ως πρακτική παρουσιάζει μια πολυτροπικότητα και μια πολυπλοκότητα που της προσδίδει τόσες αρετές όσες και δυσκολίες.
Καθαρά αρχέγονη δεξιότητα στις κοινωνίες των ανθρώπων -που δίχως αυτήν προφανώς και δεν θα μπορούσαν να εξελιχθούν στον βαθμό που το έκαναν και το συνεχίζουν, η συνεργασία προϋποθέτει μια σειρά δεδομένων, σημαντικότερα των οποίων είναι ο κοινός σκοπός και οι κοινοί στόχοι ανάμεσα στα μέλη μιας ομάδας, η αποδοχή του άλλου-των άλλων, η συνεννόηση κατά την οργάνωση των εκάστοτε διαδικασιών, η κατανομή των ρόλων και των αρμοδιοτήτων που αναλαμβάνουν τα μέλη της ομάδας για την επίτευξη των στόχων της και αρκετά άλλα. Ακολουθεί η κυρίως δράση -που ταυτίζεται με τη διάδραση και την αλληλεπίδραση-, τοποθετείται στην καρδιά των πράξεων και των γεγονότων και τα διαμορφώνει καταλυτικά. Η συνεργατική πράξη ολοκληρώνεται με την τελική απόδοση των αποτελεσμάτων και την ανατροφοδότηση που την ακολουθεί.
Σε ιδανικές περιπτώσεις επιτυχημένης συνεργασίας η απόλαυση, η χαρά και όλα τα υπόλοιπα θετικά συναισθήματα που συνοδεύουν τις διαδικασίες ως το τέλος, είναι πλούσια και λειτουργούν ανατροφοδοτικά σε βαθμό υπερθετικό. Προϋπάρχει δε στις περιπτώσεις αυτές ή δημιουργείται κατά την εξέλιξη κάποιο είδος συναισθηματικής εμπλοκής ή/και ταύτισης των μελών της ομάδας με αποτέλεσμα την κοινή επιθυμία για την ανανέωση της συνεργασίας και τον εμπλουτισμό της σε ένα επόμενο επίπεδο.
2. Απλά Παραδείγματα Κοινών Βιωματικών Δράσεων
Η έμπνευση και το κίνητρο για τις δράσεις που οργανώσαμε και στη συνέχεια υλοποιήσαμε δόθηκε κατά τις συναντήσεις μας στα εργαστήρια του προγράμματος συμμετοχικής ηγεσίας «ΣΥΜΜΕΤΕΧΩ-ΕΙΜΑΙ ΕΝΕΡΓΟΣ/Η». Με αφορμή τον κοινό μας ρόλο στα συστεγαζόμενα σχολεία αναζητήσαμε σημεία σύγκλισης του οράματός μας και ευθυγράμμισης των προσδοκιών μας σχετικά με τις ανάγκες του σχολικού μας οργανισμού. Το ξεκίνημα έγινε με τη σχολική μας βιβλιοθήκη. Η θετική ανατροφοδότηση της αρχικής αυτής συνεργασίας μας έδωσε την ώθηση να συνεχίσουμε υλοποιώντας αυθόρμητα κοινές δράσεις με αφορμή τις παγκόσμιες μέρες και τις επετειακές πολιτιστικές εκδηλώσεις των σχολείων μας, ιχνογραφώντας ταυτόχρονα ένα πιλοτικό πρόγραμμα που εντάχθηκε στο σχέδιο δράσης των σχολικών μας μονάδων, προκειμένου να συνεχιστεί και να εμπλουτιστεί τα επόμενα χρόνια.
2.1. Πολυχώρος Βιβλιοθήκης
Προκειμένου να επωφεληθούμε τόσο από την πλευρά της οργάνωσης και διοίκησης των συστεγαζόμενων σχολείων μας, αλλά και από παιδαγωγική άποψη, λαμβάνοντας υπόψη τους μαθητές μας που αναπτύσσονται και μεγαλώνουν στους ίδιους χώρους από τα τέσσερα μέχρι τα δώδεκα χρόνια τους, συνεργαστήκαμε προς την αξιοποίηση μιας παραμελημένης αίθουσας του διδακτηρίου, που αφήνοντας πίσω την “χρυσή” της εποχή του covid 19 είχε μετατραπεί σταδιακά σε μια ακατάστατη αποθήκη γεμάτη περιττά αντικείμενα.
Σε κοινή συζήτηση των νηπιαγωγών και των δασκάλων του δημοτικού σχολείου αναζητήσαμε και μοιραστήκαμε πληροφορίες για τον τρόπο λειτουργίας της συγκεκριμένης αίθουσας κατά τα παρελθόν και στη συνέχεια διερευνήσαμε τις ανάγκες του οργανισμού μας, προκειμένου να καταλήξουμε σε μια απόφαση για την από κοινού χρήση του χώρου που να ικανοποιεί κατά προτεραιότητα τις βασικότερες από αυτές.
Με εργαλείο μας τον συμμετοχικό διάλογο και την ενεργητική ακρόαση και στη συνέχεια την εργασία σε μικτές ομάδες που αποτελούνταν από μέλη-εκπροσώπους και των δύο βαθμίδων (προσχολική – σχολική) αποτυπώθηκαν και καταγράφηκαν οι διάφορες ιδέες, ανταλλάχθηκαν απόψεις και έγινε μια προσπάθεια σύνθεσης των σημείων σύγκλισης, ώστε το αποτέλεσμα να ικανοποιεί αμοιβαία τις ανάγκες της κάθε δομής αλλά και να αποδίδει λειτουργικά στη σχολική μας μονάδα.
Η απόφαση αφορούσε στη δημιουργία ενός πολυχώρου-Βιβλιοθήκης κατά το πρότυπο των Σχολικών Βιβλιοθηκών όπως προβλέπονται από την με Αρ. Πρωτ.: Φ7/ 95955/Δ1/1 -9-2023, εγκύκλιο του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. με θέμα «Λειτουργία Δημοτικών Σχολείων για το σχολικό έτος 2023-2024» κεφ Β. Φοίτηση και Σχολική Ζωή, παρ. 5. “Σχολικές Βιβλιοθήκες”, με σκοπό από τη μία μεριά να διευκολύνει την Προϊσταμένη του Νηπιαγωγείου να ασκεί απερίσπαστα και εκτός αίθουσας διδασκαλίας σε συγκεκριμένη ώρα το διοικητικό της έργο με την χρήση του προβλεπόμενου τεχνολογικού εξοπλισμού (γραφείο, Η/Υ. εκτυπωτή κλπ) και από την άλλη να ξεκινήσει η διαδικασία οργάνωσης και τακτοποίησης του χώρου με στόχο την τακτική λειτουργία της σχολικής βιβλιοθήκης και την ένταξή της στο Δίκτυο Σχολικών Βιβλιοθηκών.
Στη συνέχεια οι συνάδελφοί μας εκπαιδευτικοί που εκδήλωσαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον να ασχοληθούν με το χώρο και την λειτουργία του οργανώθηκαν σε ομάδα (ομάδα Βιβλιοθήκης) καταμέρισαν αρμοδιότητες μεταξύ τους και σταδιακά πραγματοποίησαν ανάλογες δράσεις (απόρριψη άχρηστων αντικειμένων, καθαριότητα χώρου, καλωδιακή σύνδεση στο διαδίκτυο σε συνεργασία με το ΚΕΠΛΗΝΕΤ της ΔΙΠΕ ΧΑΝΙΩΝ, μεταφορά και τοποθέτηση επίπλων και ραφιών με την αρωγή μελών του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων, μεταφορά παιδικών βιβλίων από την αίθουσα του ΖΕΠ που βρίσκονταν ως τώρα με τη βοήθεια μαθητών της ΣΤ τάξης, καταμέτρηση και διαλογή βιβλίων, βάψιμο αίθουσας κλπ.)
Η υλοποίηση της ιδέας μας βρίσκεται σε εξέλιξη και προοδεύει σταδιακά. Αναμένεται οι εργασίες να ολοκληρωθούν και να λειτουργήσει από την έναρξη της επόμενης σχολικής χρονιάς 2024-25. Σύντομα, λοιπόν, θα έχουμε τη δυνατότητα και τη χαρά να χρησιμοποιήσουμε και να αξιοποιήσουμε τον κοινό μας αυτόν χώρο για ευχάριστες και δημιουργικές δράσεις με τους μικρούς και τους μεγαλύτερους μαθητές μας.
Εικόνα 1 Οργάνωση Πολυχώρου Βιβλιοθήκης
2.2. Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντισμού – 5 Δεκεμβρίου
Στα Προγράμματα Σπουδών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, ο εθελοντισμός βρίσκει τη θέση του στη θεματική ενότητα Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ- Κοινωνική Συναίσθηση και Ευθύνη του διδακτικού αντικειμένου Εργαστήρια Δεξιοτήτων 21+. Εξάλλου, το Θεματικό Πεδίο: Παιδί, Εαυτός και Κοινωνία για το Νηπιαγωγείο (2022) και το Πρόγραμμα Σπουδών για την Μελέτη Περιβάλλοντος του Δημοτικού (2023) δημιουργούν τις προϋποθέσεις, ώστε τα παιδιά να αντιληφθούν τις συνδέσεις ανάμεσα στον εαυτό τους και στους άλλους, τα διάφορα επίπεδα της κοινωνικής οργάνωσης και το πλαίσιο της καθημερινής εμπειρίας.
Δεδομένου ότι η διαμόρφωση του ενεργού πολίτη δεν είναι απλή ατομική διαδικασία, αλλά πραγματοποιείται μέσω της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, η οποία παρέχει τα απαραίτητα εργαλεία για την καλλιέργεια γνώσεων, στάσεων και δεξιοτήτων που προάγουν τη συνεργασία, την αλληλεγγύη και την ενεργό συμμετοχή, αποφασίσαμε να γιορτάσουμε με έναν ξεχωριστό τρόπο την Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντισμού στις 5 Δεκεμβρίου. Οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές του Νηπιαγωγείου και της Α΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου προσκάλεσαν τις εθελόντριες του Σώματος Κοινωνικής Πρόνοιας του Περιφερειακού Τμήματος Χανίων του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, οι οποίες επισκέφτηκαν το σχολείο μας προκειμένου να ενημερώσουν, να αφυπνίσουν, να εμπνεύσουν και να ευαισθητοποιήσουν τους μαθητές για το υπέρτατο αγαθό της αλληλεγγύης και της ανιδιοτελούς προσφοράς σε διάφορους τομείς.
Οι εθελόντριες μοιράστηκαν προσωπικές εμπειρίες, εμπνέοντας τους μαθητές να σκεφτούν πώς μπορούν να συμβάλλουν στην κοινότητά τους, ενώ παράλληλα, με την παρουσία και τις δράσεις που παρουσίασαν, προκάλεσαν στα παιδιά την επιθυμία για ενεργή συμμετοχή και προσφορά. Οι μαθητές, από την άλλη, αποτύπωσαν με τον δικό τους τρόπο τον ορισμό του εθελοντή και δημιούργησαν μια ομαδική εργασία ως δώρο για τις εθελόντριες, αποδεικνύοντας την κατανόηση και την εκτίμησή τους για την έννοια της εθελοντικής προσφοράς.
Η πρωτοβουλία των σχολείων μας αποτέλεσε ένα εξαιρετικό παράδειγμα για την ενσωμάτωση του εθελοντισμού στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, δημιούργησε θετικά πρότυπα για τους μαθητές και ενίσχυσε την πεποίθησή τους για τον θετικό αντίκτυπο που μπορεί να έχει ο εθελοντισμός στην κοινωνία.
Εικόνα 2: Εθελοντισμός
2.3. Το παγκάκι της φιλίας – Πρόληψη Σχολικού Εκφοβισμού-6 Μαρτίου
Η ψυχοκοινωνική ανάπτυξη και προσαρμογή των παιδιών αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της αποστολής του σύγχρονου σχολείου που παύει να είναι απλά ένας χώρος μάθησης. Έτσι, το ενδιαφέρον εστιάζεται πέρα από τη μορφή της εκπαίδευσης και στο κοινωνικό πλαίσιο του σχολείου και πιο συγκεκριμένα στο ρόλο που διαδραματίζουν οι ανθρώπινες σχέσεις και η επικοινωνία στη γενικότερη και καλύτερη προσαρμογή των μαθητών (Ξάνθου, 2014).
Το Παγκάκι της Φιλίας είναι μια πρωτοβουλία που αποσκοπεί στην προώθηση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και την ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ των μαθητών στο σχολικό περιβάλλον. Εντάσσεται στο πλαίσιο κοινών δράσεων των δύο σχολείων για την πρόληψη φαινομένων σχολικού εκφοβισμού, καθώς συμβάλλει στη δημιουργία θετικού σχολικού κλίματος που αποτρέπει την ανάπτυξη επιθετικών συμπεριφορών. Πρόκειται για έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο στην αυλή του σχολείου, όπου τα παιδιά μπορούν να κάθονται όταν νιώθουν μόνα ή όταν θέλουν να κάνουν νέους φίλους. Στόχος είναι να προσφέρει έναν ασφαλή και φιλόξενο χώρο για κοινωνικοποίηση, προωθώντας τη φιλία και την ενσωμάτωση όλων των παιδιών.
Με αφορμή το παραμύθι «Το Παγκάκι της Φιλίας» της Meddour Wendy, αλλά και το ομώνυμο τραγούδι που έγραψε η εκπαιδευτικός του 14ου Νηπιαγωγείου κα Μαντέλου Φωτεινή, οι μαθητές του Νηπιαγωγείου συζήτησαν για τη σημασία της φιλίας, έπαιξαν παιχνίδια ρόλων και εξάσκησαν δεξιότητες συνεργασίας και επικοινωνίας.
Οι μεγαλύτεροι μαθητές του Δημοτικού συμμετείχαν στη δράση γράφοντας και στέλνοντας, υπό την καθοδήγηση της εκπαιδευτικού του 14ου Δ.Σ. κας Παπαναστασίου Αναστασίας, μια επιστολή στον Δήμαρχο Χανίων, ζητώντας του να τοποθετήσει στην αυλή του σχολείου μας ένα παγκάκι, όπου μπορούν να καταφεύγουν όσα παιδιά νιώθουν μοναξιά ή στεναχώρια, δίνοντάς τους την ευκαιρία να εκφράσουν διακριτικά την ανάγκη τους για συντροφιά και υποστήριξη.
Ενώ η συνεργασία με τον Δήμο για την ικανοποίηση του αιτήματος μας είναι σε εξέλιξη και προκειμένου να διατηρήσουν ζωντανό το πνεύμα της δράσης, οι μαθητές μεταμόρφωσαν με την βοήθεια του εκπαιδευτικού Εικαστικών του 14ου Δ.Σ κου Κουνάλη Κωνσταντίνου δύο από τα παγκάκια που ήδη υπάρχουν στην αυλή, βάφοντας τα με χαρούμενα χρώματα που συμβολίζουν τη φιλία και την αλληλεγγύη.
Εικόνα 3 Το παγκάκι της φιλίας
2.4 Η πιο γλυκιά ανταλλαγή – Παγκόσμια Ημέρα Αδέσποτων Ζώων – 4 Απριλίου
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αδέσποτων Ζώων στις 4 Απριλίου, υλοποιήθηκε με συνεργασία ανάμεσα στα σχολεία μας μία ακόμη εθελοντική πρωτοβουλία που προωθεί την προστασία των αδέσποτων ζώων μέσω μιας εθελοντικής ανταποδοτικής δράσης. Οι μαθητές συμμετείχαν ενεργά, αναπτύσσοντας αίσθημα ευθύνης και κοινωνικής συνείδησης, ενώ παράλληλα ενισχύθηκε η αλληλεπίδραση και η συνεργασία μεταξύ των μαθητών των δύο σχολικών βαθμίδων. Ως προς το νηπιαγωγείο, ειδικότερα, έχει διαπιστωθεί ότι τα προγράμματα προσχολικής εκπαίδευσης που εστιάζουν στην ανάπτυξη κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων συμβάλλουν στην ενίσχυση της σχολικής ετοιμότητας των μικρών παιδιών για τη μετάβασή τους στην επόμενη βαθμίδα εκπαίδευσης (Barnett et al., 2010. Raver et al., 2008
Μέσα στις επόμενες μέρες, τα σχολεία μας προσκάλεσαν εθελόντριες του Συλλόγου «Η προστασία των ζώων, Χανιά» οι οποίες κατά την επίσκεψή τους, πραγματοποίησαν μια ενημερωτική παρουσίαση, στην οποία μίλησαν στα παιδιά για τη σημασία της φροντίδας και της προστασίας των αδέσποτων ζώων. Εξήγησαν στα παιδιά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα αδέσποτα ζώα, όπως η έλλειψη τροφής, η στέγαση και οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν καθημερινά και τόνισαν τη σημασία της υιοθεσίας των αδέσποτων ζώων και της παροχής κατάλληλης φροντίδας. Ειδικότερα, αναφέρθηκαν στις διαδικασίες υιοθεσίας και την ευθύνη που αναλαμβάνουν οι οικογένειες που υιοθετούν ένα ζώο. Τέλος, οργάνωσαν εκπαιδευτικές δραστηριότητες και διαδραστικά παιχνίδια, ώστε να βοηθήσουν τους μαθητές να κατανοήσουν καλύτερα τις ανάγκες των ζώων και πώς μπορούν να συμβάλλουν στην ευημερία τους.
Πέρα από την προώθηση των αξιών της αλληλεγγύης και της συνεργασίας, τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα της δράσης περιλάμβαναν την ανάπτυξη ενός αισθήματος κοινωνικής ευθύνης και περιβαλλοντικής συνείδησης στους μαθητές, την ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ των μαθητών διαφορετικών ηλικιών και την καλλιέργεια μιας κουλτούρας φροντίδας και σεβασμού προς τα ζώα και το περιβάλλον.
Η δράση αυτή εστιάστηκε στην προστασία των αδέσποτων ζώων και περιλάμβανε συγκεκριμένες δραστηριότητες που είχαν σκοπό να υποστηρίξουν τη φροντίδα και την προστασία αυτών των ζώων. Κάθε μαθητής είχε την ευκαιρία να προσφέρει λίγη τροφή για ένα ζωάκι. Ως ένδειξη ευγνωμοσύνης, λάμβανε ένα από τα λούτρινα ζωάκια που συγκεντρώθηκαν από τις δωρεές των συμμαθητών του, φυλάσσοντάς το ως ενθύμιο της γενναιόδωρης πράξης του. Κατά τη διάρκεια της δράσης, οι μαθητές έμαθαν για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα αδέσποτα ζώα και ανέλαβαν πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της κατάστασής τους. Αυτές οι πρωτοβουλίες μπορεί να περιλάμβαναν τη συγκέντρωση τροφίμων, την κατασκευή καταφυγίων, τη διοργάνωση εκδηλώσεων ευαισθητοποίησης και την ενημέρωση της τοπικής κοινότητας για τη σημασία της υιοθεσίας και της φροντίδας των ζώων.
Εικόνα 4 Παγκόσμια Ημέρα Αδέσποτων Ζώων
2.5. Συμμετοχή σε κοινές πολιτιστικές δράσεις
Στις εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν στο χώρο του σχολείου από τον Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων, όπως το χριστουγεννιάτικο bazaar και τον αποκριάτικο χορό, εκπαιδευτικοί, μαθητές και γονείς συμμετείχαμε από κοινού με χειροποίητες κατασκευές, γλυκά και αλμυρά κεράσματα και με την οργάνωση και λειτουργία καλλιτεχνικών εργαστηρίων.
Στο τέλος επιχειρήσαμε μια χαριτωμένη και ιδιαίτερης σημασίας συμβολική σύμπραξη ως επιστέγασμα της φετινής συνεργασίας μας με το νηπιαγωγείο να ανοίγει την αυλαία της καλοκαιρινής γιορτής του δημοτικού σχολείου παρουσιάζοντας τα δύο πρώτα τραγούδια.
Στο πλαίσιο της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών των δύο σχολείων προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε ευκαιρίες για να γνωριστούμε καλύτερα μεταξύ μας, να αλληλεπιδράσουμε και να ισχυροποιήσουμε τους συνεργατικούς δεσμούς μας. Έτσι, συμμετείχαμε σε κοινή συνεδρίαση των συλλόγων διδασκόντων και σε παρακολούθηση σεμιναρίου επαγγελματικής ανάπτυξης, σε εξόδους εκτός σχολικού πλαισίου όπως σε έξοδο για γεύμα, και συμμετείχαμε από κοινού στην ανταλλαγή χριστουγεννιάτικων δώρων και την κοπή της βασιλόπιτας.
Εικόνα 5 Χριστουγεννιάτικο Εργαστήρι Χειροτεχνίας
3. Συμπεράσματα
Σχεδιάζοντας την επερχόμενη συνάντηση γονέων με ειδικούς προσκεκλημένους και δασκάλους της Α΄ Δημοτικού για την ομαλή μετάβαση των μέχρι πρότινος νηπίων μας στην επόμενη βαθμίδα και την υποδοχή τους στο νέο σχολικό περιβάλλον του δημοτικού, αλλά και για την ανάπτυξη συναισθημάτων εμπιστοσύνης και ασφάλειας στους γονείς τους, αναλογιζόμαστε τα πολλαπλά οφέλη των κοινών μας δράσεων.
Ανάμεσα σε αυτά εντοπίζουμε ως σημαντικότερα: τη συμμετοχικότητα , την καλλιέργεια της συμπεριληπτικής στάσης ζωής , την ενίσχυση της ενσυναίσθησης, την ανάπτυξη της πολιτειότητας, την ενεργή συμμετοχή της ευρύτερης κοινότητας, την προώθηση της δημιουργικότητας , την ανατροφοδότηση και την ανταλλαγή καλών πρακτικών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνόγλωσση
Γαλανάκη, Ε. (2003). Η Αναπτυξιακή πορεία του εγωκεντρισμού. Στο Θέματα Αναπτυξιακής Ψυχολογίας: γνωστική-κοινωνική-συναισθηματική ανάπτυξη. Αθήνα: Ατραπός.
Γερμανός, Δ. (2005). Χώρος και Διαδικασίες Αγωγής. Η Παιδαγωγική Ποιότητα του Χώρου. Αθήνα: Gutenberg.
Μπαμπινιώτης, Γ. (2019). Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας (5η έκδ.). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας
Μπαμπινιώτης Γ. (2008). Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας (Γ’ έκδ.). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας»
Ξάνθου, Ε. Θ. (2014). Εφαρμογή κι αξιολόγηση ψυχοεκπαιδευτικού προγράμματος για τη πρόληψη του φαινομένου της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού σε παιδιά του δημοτικού μέσω της ενίσχυσης της ενσυναίσθησης.
Πεντέρη, Ε., Χλαπάνα, Ε., Μέλλιου, Κ., Φιλιππίδη, Α., & Μαρινάτου, Θ. (2022). Πρόγραμμα Σπουδών Για την Προσχολική Εκπαίδευση – Διευρυμένη Εκδοχή (2η Έκδοση, 2022 ΙΕΠ). Στο πλαίσιο της Πράξης «Αναβάθμιση των Προγραμμάτων Σπουδών και Δημιουργία Εκπαιδευτικού Υλικού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» του ΙΕΠ με MIS 5035542.
Τερεζάκη, Χ.: «To σχέδιο των 100 πρώτων ημερών: Μια συμβουλευτική πρόταση οργάνωσης-διοίκησης της εκπαιδευτικής μονάδας από τη θεωρία στην πράξη», ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΗΛΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ, ΑΞΟΝΑΣ: «Εναλλακτικά Προγράμματα Εκπαιδευτικής Ηγεσίας», Ενότητα: «Δημοκρατική-Συμμετοχική & Κριτική Λήψη Απόφασης στον Εκπαιδευτικό Οργανισμό» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΣΥΜΜΕΤΕΧΩ-ΕΙΜΑΙ ΕΝΕΡΓΟΣ/H». ΕΔΕΕΚ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, AΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΝΕΟΛΑΙΑΣ – ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ – ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ, Οµαλή Μετάβαση από το ∆ηµοτικό στο Γυµνάσιο. Α΄ έκδοση 2016. Β΄ έκδοση 2021
ΙSBN: 978-9963-54-006-8»
Ξενόγλωσση
Υπουργική Απόφαση 49986/Δ1/2023 – ΦΕΚ 3023/Β/8-5-2023, Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα Μελέτη Περιβάλλοντος στις Α’, Β’, Γ’ και Δ’ τάξεις Δημοτικού Σχολείου.
Barnett, W. S., Epstein, D. J., Carolan, M. E., Fitzgerald, J., Ackerman, D. J., & Friedman, A. H. (2010). The State of Preschool 2010: State Preschool Yearbook. National Institute for Early Education Research. Rutgers The State University of New Jersey.
Bunge, W.W., Bordessa, R. (1975). The Canadian Alternative: Survival, Expeditions and Urban
Cohen, L., Manion, L. (1994). Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας (Χ. Μητσοπούλου, Μ. Φιλοπούλου, Μετάφρ.). Αθήνα: Γρηγόρης.
Raver, C. C., Jones, S. M., Li-Grining, C. P., Metzger, M., Champion, K. M., & Sardin, L. (2008). Improving preschool classroom processes: Preliminary findings from a randomized trial implemented in Head Start settings. Early childhood research quarterly, 23(1), 10-26.
ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ
https://cretaadultedu.gr/periodiko/
https://cretaadultedu.gr/kales-praktikes-mi-typikis-mathisis-st/
https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2007.09.001
https://www.slideshare.net/slideshow/2022pptx-257695170/257695170